सावंतवाडी : सावंतवाडी तालुक्यातील साता्र्डा परिसरात उत्तम स्टील कंपनीने १८ वर्षांपूर्वी कवडीमोल भावाने हजारो एकर जमिनी खरेदी करून स्टील उद्योग सुरू करण्याचे आश्वासन दिले होते. मात्र, आजतागायत हा प्रकल्प सुरू न झाल्याने शेतकरी, बागायतदार आणि स्थानिक तरुण पिढीमध्ये तीव्र नाराजी आणि असंतोष पसरला आहे. खरेदी केलेल्या जमिनी त्वरित परत करण्याची मागणी जोर धरू लागली आहे.
पार्श्वभूमी
साता्र्डा परिसरात सन १९९५-९६ च्या दशकात तत्कालीन केंद्रीय अर्थमंत्री प्रा. मधु दंडवते यांच्या पुढाकाराने स्टील उद्योग सुरू करण्याचे प्रयत्न झाले होते. त्यावेळी साता्र्ड्यात ‘उषा इस्पात’ तर रेडी येथे ‘टाटा मेटॅलिक’ प्रकल्प सुरू झाले. मात्र, ‘उषा इस्पात’ प्रकल्प लवकरच बंद पडला, तर ‘टाटा मेटॅलिक’ प्रकल्प काही काळ सुरू राहून तोही आता बंद झाला आहे.
उत्तम स्टील कंपनीचा प्रवेश
बंद पडलेला ‘उषा इस्पात’ प्रकल्प सन २००७ मध्ये लिलावाद्वारे उत्तम स्टील कंपनीने विकत घेतला. त्यावेळी काही जमिनी ताब्यात आल्या,पण आणखी जमिनी खरेदी करण्यासाठी उत्तम स्टील कंपनीने पुढाकार घेतला तेव्हा उद्योग मंत्रालयाकडून अतिरिक्त जमिनी खरेदी करण्याची परवानगीही घेतली. कंपनीने त्यावेळी स्थानिक शेतकरी आणि बागायतदारांना रोजगाराच्या संधी उपलब्ध करून देण्याचे आश्वासन दिले होते. या आवाहनाला प्रतिसाद देत, शेतकऱ्यांनी कवडीमोल भावाने आपल्या जमिनी उत्तम स्टील कंपनीला विकल्या. या व्यवहारांमुळे साता्र्डा परिसरात सुमारे १७०० ते १८०० एकर जमीन उत्तम स्टील कंपनीच्या ताब्यात आली. या प्रकल्पासाठी जिल्हा परिषदेनेही मार्ग मोकळा करून दिला होता, तसेच एसटी बस वाहतुकीच्या रस्त्यात आणि तिलारी आंतरराज्य पाटबंधारे प्रकल्पाच्या कालव्याच्या मार्गातही बदल करण्यात आले होते.
अटींचे उल्लंघन आणि दीर्घकाळ विलंब
उत्तम स्टील कंपनीने जमिनी खरेदी करताना, उद्योग मंत्रालयाने त्यांना पाच वर्षांत प्रकल्प उभारण्याची अट घातली होती. मात्र, जवळपास १८ वर्षांचा कालावधी उलटूनही हा प्रकल्प अभावी सुरू झालेला नाही. यामुळे शेतकऱ्यांनी आपल्या जमिनी शेती व बागायतीपासून वंचित राहिले आहेत, तर स्थानिक तरुणांना रोजगाराच्या संधींपासून दूर राहावे लागले आहे. स्टील उद्योग सुरू होईल आणि रोजगार मिळेल या आशेवर असलेल्या तरुण पिढीची आता निराशा झाली आहे.
स्थानिकांची तीव्र नाराजी आणि मागणी
साता्र्डा परिसरातील नागरिक, विशेषतः तरुण पिढी, या परिस्थितीमुळे हताश झाली आहे. अनेक तरुणांना रोजगारासाठी गोवा राज्यात स्थलांतर करावे लागत आहे, ज्यामुळे त्यांना जीव धोक्यात घालून प्रवास करावा लागतो. या परिस्थितीवर स्थानिक लोकप्रतिनिधी आणि प्रशासनाकडून दुर्लक्ष केले जात असल्याबद्दल तीव्र संताप व्यक्त होत आहे.
सरपंच बाळू प्रभू यांची भूमिका
सातार्डाचे सरपंच बाळू प्रभू यांनी उत्तम स्टील कंपनीने त्वरित स्टील उद्योग सुरू करावा, अन्यथा खरेदी केलेल्या जमिनी शेतकऱ्यांच्या ताब्यात परत कराव्यात अशी मागणी केली आहे. ते म्हणाले की, “रोजगार उपलब्ध होईल या आशेने आम्ही कवडीमोल भावाने जमिनी दिल्या, पण आज १८ वर्षांनंतरही प्रकल्प सुरू झालेला नाही. यामुळे शेतकरी शेती व बागायतीपासून वंचित राहिले आहेत. जर उद्योग सुरू करत नसाल, तर जमिनी परत करा ही आमची मागणी आहे.”
राजकीय हस्तक्षेप आणि कारवाईची मागणी
स्थानिक तरुण, राजकीय पक्ष, लोकप्रतिनिधी, आमदार, खासदार आणि मंत्री यांनी उत्तम स्टील कंपनीवर १८ वर्षांनंतरही प्रकल्प पूर्ण न केल्याबद्दल कठोर कारवाई करावी अशी मागणी करत आहेत. उद्योग मंत्रालयानेही या प्रकरणाची गांभीर्याने दखल घेऊन कंपनीला प्रकल्प सुरू करण्यासाठी ससेमिरा लावावा, असे त्यांना वाटते. अन्यथा, भविष्यात केवळ उषा इस्पात कंपनीकडून उत्तम स्टील कंपनीकडे जमिनी हस्तांतरित होऊन बँक कर्जांचा एक दुष्टचक्र सुरू राहील, अशी भीतीही व्यक्त केली जात आहे.
या गंभीर समस्येकडे त्वरित लक्ष देऊन शासनाने आणि संबंधित यंत्रणांनी यावर तोडगा काढणे आवश्यक आहे, जेणेकरून शेतकरी आणि स्थानिक तरुणांना न्याय मिळेल.
