Anoushka Shankar On Opening Up About Sexual Abuse : संगीताच्या जगात तिच्या स्वतःच्या जबरदस्त स्थानासाठी प्रसिद्ध असलेल्या सितारवादक अनुष्का शंकरने अलीकडेच मोजो स्टोरीशी एका सखोल वैयक्तिक संभाषणात संवाद साधला.
मुलाखतीत तिने दुःख आणि तिच्या आयुष्यातील परिवर्तनाच्या काळात सार्वजनिक आणि खासगी दुर्घटना कशा एकत्र आल्या याबद्दल सांगितलं आहे . डिसेंबर २०१२ मध्ये तिचे वडील आणि गुरु, महान पंडित रवी शंकर यांच्या निधनानंतर तिला आलेल्या भावनिक अशांततेचे तिने वर्णन केले. त्यांच्या निधनानंतर अवघ्या पाच दिवसांतच, दिल्लीत एका तरुणीवर झालेल्या क्रूर सामूहिक बलात्काराने, ज्याला निर्भया प्रकरण म्हणून ओळखले जाते, देश आणि जगाला हादरवून सोडले.
“मी माझा सर्वात मोठा संगीत सहकारी गमावला, मी माझा शिक्षक गमावला आणि अर्थातच आमचा हा ग्रॅमी अनुभव चालू होता. माझ्या वडिलांच्या निधनानंतर पाच दिवसांनी, निर्भया हल्ला झाला. जेव्हा ती बातमी आली तेव्हा मी माझ्या वडिलांना गमावल्याच्या दुःखात बुडाले होते आणि म्हणूनच माझ्यासाठी, मी कधीही एकाचा विचार करू शकत नाही; कारण त्या दोन घटनांनी माझ्या आत काहीतरी तीव्र केले, दुःख, राग आणि संताप हे सर्व खरोखर एकच गोष्ट होती.”
माझ्यावर चांगले संस्कार झाले. मी खूप श्रीमंतीत वाढले आहे, त्यामुळे माझ्याबरोबर काही वाईट घडेल, असे कोणालाही वाटले नाही. माझे आयुष्या खूप उत्तम पद्धतीने सुरू आहे, असेच सगळ्यांना वाटत असे. लोक ज्यावेळी माझ्याशी बोलतात, तेव्हा ते याच दृष्टीकोणातून बोलतात की माझे सर्व काही उत्तम सुरू आहे. लैगिंक शोषणाकडे समाजाचा बघण्याचा दृष्टीकोण वेगळा आहे. तुमच्याबरोबर असे काहीतरी घडते आणि कोणाला ते माहित नसते. ते रहस्य आपल्याबरोबर राहते. त्यामुळे तुम्ही कसे दिसता आणि माणूस म्हणून प्रत्यक्षात कसे असतात, यामध्ये फरक असतो.
अनुष्का म्हणाली की, तिच्या वडिलांना तिच्या अनुभवाची जाणीव होती, परंतु त्यांच्या जाण्याने एक प्रकारची भावनिक सुटका झाली. “मला वाटते की कदाचित माझ्या वडिलांच्या निधनामुळे मला माझी कहाणी सार्वजनिकरित्या सांगण्यास थोडे मोकळे वाटले. त्यांना माझी कहाणी माहीत होती, परंतु मी ती व्यापक संदर्भात सांगताना त्यांना झालेले कोणतेही दुःख आता प्रासंगिक राहिले नाही. मी दुःखात होते. मी भावनांपेक्षा जास्त विचार करत नव्हते.”
निर्भया प्रकरणाबद्दल अनुष्का म्हणाली की, तिच्यासाठी, वैयक्तिक आणि सामूहिकरित्या, तो एक मोठा विचार करण्याचा क्षण होता. “दिल्लीतील सामूहिक बलात्काराबद्दल मी खरोखर अनुभवलेल्या गोष्टींपैकी एक म्हणजे, माझ्या जिवंत आठवणीत, संपूर्ण जग पहिल्यांदाच लैंगिक हिंसाचाराच्या एकाच कथेबद्दल बोलत होते. मला त्यापूर्वी असा एकही काळ आठवत नाही, जेव्हा सर्वत्र लैंगिक हिंसाचारावर लक्ष केंद्रित केले होते. ती एक संधी होती. तो एक क्षण होता.
“पण, कथेत एक छोटीशी उपकथा होती. पण कदाचित तिची कहाणी इतरांपेक्षा, इतकी लोकप्रिय झाली, कारण ती मध्यमवर्गीय होती; कारण त्यामुळे लोकांना हे जास्त धक्कादायक वाटायचे. त्या कथेने मला खरोखर दाखवून दिले की, हे कोणाबरोबर घडू शकते, याबद्दल किती गैरसमज आहेत आणि ते किती सार्वत्रिक आहे आणि म्हणून मला माहीत होते की माझ्या कथेतून, मी कितीही तपशील शेअर करायचे किंवा न करायचे ठरवले तरीही, जर लोक मला श्रीमंतीत वाढलेली व्यक्ती, सर्वस्व असलेली व्यक्ती मानत असतील तर मी म्हणेन, ‘अरेरे, मीही.'”
अनुष्का पहिल्यांदा २००२ मध्ये तिच्या ‘लाइव्ह ॲट कार्नेगी हॉल’ या अल्बमसाठी जागतिक संगीत श्रेणीत नामांकन मिळालेली सर्वात तरुण आणि पहिली भारतीय महिला ठरली. काही वर्षांनंतर, २००५ मध्ये जागतिक संगीत मंचावर तिची उपस्थिती ग्रॅमीमध्ये परफॉर्म करणारी ती पहिली भारतीय संगीतकार बनली. तिने २०१६ मध्ये सादरकर्त्याची भूमिका स्वीकारली आणि २०२१ च्या लॉकडाउन GRAMMY प्रसारणादरम्यान दुसऱ्यांदा सादरीकरण केले तेव्हा GRAMMY सह तिचा प्रवास सुरूच आहे.
