मुंबई : नागपूरमध्ये महाविद्यालयीन शिक्षक असणारा रोहीत आर्याचा मृत्यू पोलिसांच्या एन्काऊंटरमध्ये झाला. राेहित आर्या हा स्वच्छता अभियानाचा प्रचारक होता. मुख्यमंत्री माझी शाळा सुंदर शाळा प्रकल्पात स्वच्छता मॉनिटर ही संकल्पना मांडल्याचा आणि शासनाने अंमलबजावणी करण्यापूर्वी स्वखर्चाने राज्यातील शाळांमध्ये प्रकल्प राबवला होता. मात्र शासनाने प्रकल्पाचे देयक थकवले असा रोहीत आर्या याचा दावा होता. दरम्यान तो मनोरूग्ण असल्याचेही सांगण्यात येत आहे.

रोहीत आर्या याचे मूळ नाव रोहीत हरोलीकर असल्याचे कळते. नागपूर येथील एका महाविद्यालयात तो प्राध्यापक होता. सध्या तो चेंबूरमध्ये राहत हाेता. तो स्वच्छता अभियानाचा प्रचारक आणि सामाजिक कार्यकर्ते असल्याचे सांगत असे. त्यांनी स्वच्छता अभियानावर आधारित लेट्स चेंज नावाच्या लघुपटाची निर्मिती केली होती. त्याचे गुजरातमध्ये प्रदर्शन करून २०१३ मध्ये गुजरातमध्ये त्याचे ही मोहीम त्यांनी सुरू केली. त्यावेळी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांना प्रकल्पाची संकल्पना आवडल्याने त्यांनी गुजरातमध्ये तो राबवण्याचे आदेश दिले होते, असा दावाही रोहीत आर्य यांनी यापूर्वी वारंवार केला होता.

शालेय विद्यार्थ्यांनी स्वच्छता दूत म्हणून काम करावे अशी संकल्पना त्याने मांडली. राज्यात मुख्यमंत्री माझी शाळा, सुंदर शाळा अभियान सुरू झाल्यानंतर रोहीत आर्य यांनी त्यांची संकल्पना राज्याच्या शिक्षण विभागासमोर ठेवली. राज्यातील शाळांमध्ये २०२२ मध्ये पीएलसी स्वच्छता मॉनिटर प्रकल्प स्वखर्चाने राबवण्यास सुरूवात केली. सुरूवातीला प्रकल्पाचा खर्च करावा आणि त्यानंतर शिक्षण विभाग त्याची रक्कम देईल, असे आश्वासन तत्कालीन शिक्षणमंत्री दीपक केसरकर यांनी दिले होते, असा आर्य याचा दावा होता. या प्रकल्पामुळे राज्यातील शाळांचा परिसर स्वच्छ झाला आणि त्यानंतर प्रकल्पाची दखल घेऊन विभागाने शासन निर्णय प्रसिद्ध केला. त्यावेळी प्रकल्पासाठी शासनाने आर्थिक सहाय्य केले होते.

या प्रकल्पासाठी विभागाने दोन कोटी रुपयांची तरतूद केली होती. मात्र, प्रत्यक्षात रक्कम मिळाली नाही अशी तक्रार करून रोहीत आर्य हे गेल्यावर्षीपासून आंदोलन करत होते. प्रकल्पासाठी जवळपास ६० ते ७० लाख रुपये खर्च आला होता. त्यानंतर तत्कालीन शिक्षणमंत्री यांनी त्याला खर्च व त्याचे झालेले नुकसान असे एक कोटी रुपयांची नुकसान भरपाई देण्याचे आश्वासन दिले होते, असा त्याचा दावा होता. गेल्यावर्षी (२०२४) त्यांनी सुरूवातीला मे महिन्यात रक्कम मिळावी म्हणून उपोषण केले होते. त्यानंतर २९ सप्टेंबर २०२४ मध्येही दीपक केसरकर यांच्या बंगल्यासमोर आंदोलन केले होते. अधिकारी जानेवारी २०२४ पासून प्रकल्पाची रक्कम देत नसल्याची त्याची तक्रार होती. त्यानंतर केसरकर यांनी वैयक्तिक पातळीवर साधारण १५ लाख रुपये दिले होते असे आर्य यांनी गेल्यावर्षी घेतलेल्या पत्रकार परिषदेत सांगितले होते. माझी शाळा, सुंदर शाळा या उपक्रमाच्या निकालावर गेल्यावर्षी आर्य यांनी आक्षेप घेतला होता. त्या अभियानात राजकीय नेत्यांच्या शाळांनाच पारितोषिके देण्यात आली होती, अशी तक्रार त्यांनी केली होती.

रोहीत आर्या मनोरूग्ण?

रोहित आर्या याने केलेले कृत्याचा मानसिक बाजूने विचार करण्याची आवश्यकता आहे. त्याच्या मानसिकतेचा अभ्यास करण्यासाठी त्याचा मागील वैद्यकीय उपचारांचा इतिहास तपासणे आवश्यक ठरणार आहे. तसेच त्याचे नातेवाईक मित्रपरिवार यांच्याशी चर्चा केल्यास याबाबत माहिती मिळू शकते. बऱ्याचदा स्क्रिझोफेनियाचे रुग्ण अशा प्रकारचे कृत्य करतात. त्यांचा स्वभाव गुन्हेगारी नसतो पण ते असे काही विचित्र प्रकारचे कृत्य करत असतात. यासंदर्भातील माहिती त्यांच्या नातेवाईकांकडूनच मिळू शकते अशी माहिती मानसोपचार तज्ज्ञ डॉ. सुरेश पाटील यांनी दिली.