गांधीनगर लोकसभा मतदारसंघात काँग्रेसने कोणताही मजबूत उमेदवार उभा न केल्याने भारतीय जनता पक्ष (भाजपा) आपले विद्यमान खासदार आणि केंद्रीय गृहमंत्री अमित शाह यांच्यासाठी १० लाखांहून अधिक मतांच्या विक्रमी फरकाने विजयाची अपेक्षा करीत आहे. भूतकाळात प्रामुख्याने शहरी मतदारसंघाचे प्रतिनिधित्व लालकृष्ण अडवाणी आणि अटलबिहारी वाजपेयी यांच्यासारख्या भाजपाच्या दिग्गजांनी केले आहे. ही जागा १९८९ पासून भाजपाचा बालेकिल्ला असली तरी काँग्रेसने टी. एन. शेषन आणि राजेश खन्ना यांच्यासारख्या दिग्गजांना उमेदवारी दिल्यावर येथे रंजक लढत पाहायला मिळाली होती. यावेळी काँग्रेसने अमित शाह यांच्या विरोधात गुजरात महिला संघाच्या अध्यक्षा सोनल पटेल यांना उमेदवारी दिली आहे. शाह यांनी २०१९ च्या निवडणुकीत साडेपाच लाखांहून अधिक मतांनी विजय मिळवला होता. भाजपाच्या स्थानिक नेत्यांनी सांगितले की, विजयाचे अंतर १० लाखांपेक्षा जास्त करण्याचे पक्षाचे उद्दिष्ट आहे. २०१९ मध्ये भाजपाच्या सीआर पाटील यांनी गुजरातमधील नवसारी मतदारसंघातून त्यांच्या काँग्रेस प्रतिस्पर्ध्याचा ६.९ लाखांपेक्षा जास्त मतांनी पराभव केला होता. २०१९ च्या निवडणुकीतील देशातील हा सर्वात मोठा विजय होता. संबंधित लोकसभा मतदारसंघातील नारणपुरा येथील आमदार असलेले शाह यांनी उमेदवारी अर्ज दाखल केल्यानंतर सांगितले होते की, “मी भाजपाचा एक सामान्य कार्यकर्ता असून, येथे पोस्टर लावायचो. मी जवळपास ३० वर्षे या क्षेत्राचे प्रतिनिधित्व केले आहे. १० लाख मतांच्या लक्ष्याबद्दल विचारले असता शाह यांनी अलीकडेच पत्रकारांना सांगितले होते की, "माझ्या विजयाचे अंतर २०१९ च्या तुलनेत खूप जास्त असेल. संबंधित लोकसभा मतदारसंघातील नारणपुरा येथील आमदार असलेले शाह यांनी उमेदवारी अर्ज दाखल केल्यानंतर सांगितले होते की, “मी भाजपाचा एक सामान्य कार्यकर्ता असून, येथे पोस्टर लावायचो. मी जवळपास ३० वर्षे या क्षेत्राचे प्रतिनिधित्व केले आहे. उमेदवारी अर्ज भरण्याच्या एक दिवस आधी १८ एप्रिल रोजी केंद्रीय गृहमंत्र्यांनी मतदारसंघात रोड शो केला होता. शाह यांची देशभरातील प्रतिष्ठा पाहता त्यांची पत्नी सोनलबेन, मुलगा जय आणि सून ऋषितासह कुटुंबाने गांधीनगरमध्ये रविवारी प्रचाराची धुरा सांभाळली. अहमदाबादच्या बोपल भागात मतदार जागृती मोहिमेला जय शाह यांनी संबोधित केले. “गेल्या वेळी बोपलमध्ये तुमच्यापैकी फक्त ५२ टक्के लोकांनी मतदान केले आणि आम्हाला त्यापैकी ९८ टक्के मते मिळाली. यावेळी तुमच्यापैकी ८५ टक्के लोकांनी मतदान करायला हवे. तुम्ही असे कराल ना? असा प्रश्नही त्यांनी उपस्थित केला. भाजपाच्या प्रीतम मुंडे यांनीसुद्धा २०१४ मध्ये मोठ्या फरकाने महाराष्ट्रातील बीडची जागा जिंकली होती. हेही वाचाः ‘खासदार मंदिरवाला की दारुवाला हवा’, ‘रामकृष्ण हरी वाजवा….’; विरोधकांवर टीकेसाठी प्रचारात आकर्षक घोषवाक्ये गांधीनगरमध्ये येणाऱ्या घाटलोडिया विधानसभा मतदारसंघाचे प्रतिनिधित्व करणारे मुख्यमंत्री भूपेंद्र पटेल हे शाह यांच्या प्रचारात होते. २१.५ लाख मतदार असलेल्या गांधीनगर जागेवर लक्ष्य गाठण्यासाठी भाजपाला त्यांच्या सातही विधानसभा जागांवर शानदार विजय मिळवणे आवश्यक आहे. २००७ मध्ये शाह यांनी यापैकी एक विधानसभा मतदारसंघ सरखेज २.३५ लाख मतांनी जिंकला होता. शाह यांचा गांधीनगर लोकसभा मतदारसंघाशीही संबंध आहे, जे लालकृष्ण अडवाणी खासदार असताना त्यांचे निवडणूक व्यवस्थापक होते. अडवाणी गांधीनगरमधून १९९१ ते २०१४ पर्यंत सहा वेळा विजयी झाले, फक्त १९९६ हा अपवाद होता, भाजपाचे दुसरे दिग्गज अटलबिहारी वाजपेयी यांनी या जागेवरून निवडणूक लढवली आणि ते जिंकले. २०१७ मध्ये राज्यसभा खासदार झाल्यानंतर शाह यांनी २०१९ मध्ये गांधीनगरमधून प्रथमच निवडणूक लढवली आणि ५.५७ लाख मतांनी विजय मिळवला. या जागेवरील आतापर्यंतचा सर्वात मोठा विजय आहे. मतदारसंघात २१.५ लाख नोंदणीकृत मतदार आहेत (११.०४ लाख पुरुष, १०.४६ लाख महिला आणि ७० तृतीय पंथीय). यामध्ये गांधीनगर उत्तर, कलोल, साणंद, घाटलोडिया, वेजलपूर, नारणपुरा आणि साबरमती विधानसभा मतदारसंघांचा समावेश आहे. अहमदाबाद विभागातील पाच शहरी जागांसह (घाटलोडिया, वेजलपूर, नारणपुरा, साबरमती आणि सानंद) सर्व सात जागा २०२२ च्या विधानसभा निवडणुकीत सत्ताधारी भाजपाने जिंकल्या होत्या. दरम्यान, काँग्रेसचे उमेदवार पटेल यांनी पीटीआयला सांगितले की, स्थानिक उमेदवाराने शाह यांच्याशी लढणे सोपे नाही. त्या म्हणाल्या की, 'बाहेरून तगडा उमेदवार आणण्यात दोन अडचणी आहेत. त्या व्यक्तीला मतदारसंघाविषयी काहीच माहिती नसते आणि पराभवानंतर तो निघून गेल्यावर तिथे पोकळी निर्माण होते.'अखिल भारतीय काँग्रेस कमिटी (AICC) सचिव सोनल पटेल यांनी सांगितले की, त्यांनी अमित शाह यांना स्वतःसारखे तळागाळातील कार्यकर्ता म्हणून पाहिले आहे, जे त्यांच्या पक्षात पुढे गेले आहेत. 'मी काँग्रेसच्या महाराष्ट्राशी संबंधित कामात व्यस्त असल्याने मी पक्षाकडे तिकीट मागितले नव्हते, मी मुंबई आणि पश्चिम महाराष्ट्राची सहप्रभारी आहे. पक्षाने मला ही निवडणूक लढवण्यास सांगितले आणि ते आव्हान मी स्वीकारले, असंही सोनल पटेल म्हणाल्यात. हेही वाचाः मतदारसंघाचा आढावा : जळगाव; भाजपसाठी एकतर्फी वाटणारी लढत आता चुरशीची शाह यांच्या विजयाचे अंतर १० लाखांपेक्षा जास्त असेल, या स्थानिक भाजपा नेत्यांच्या दाव्यावर पटेल म्हणाल्या की, मतदारसंघातील एकूण मतदारांची संख्या सुमारे २१ लाख आहे आणि सामान्यतः त्यांच्यापैकी फक्त ६० टक्के मतदान करतात. जर त्यांनी ईव्हीएमशी छेडछाड केली नाही तर ते अशक्य काम आहे, असा टोलाही त्यांनी भाजपाला लगावला. भाजपाचे मुख्य प्रवक्ते गुजरात यमल यस यांनी द इंडियन एक्स्प्रेसला सांगितले की, नरेंद्र मोदी आणि अमित शाह यांच्या लोकप्रियतेमुळे तसेच भाजपा कार्यकर्त्यांच्या मेहनतीमुळे आम्ही हे लक्ष्य निश्चित केले आहे. भाजपाने गांधीनगरचे फार पूर्वीपासून प्रतिनिधित्व केले आहे. खासदारांनी २२ हजार कोटी रुपयांपेक्षा जास्त पैसे विकास प्रकल्पांवर खर्च केले असून, अमित शाह यांच्याकडून आदर्श मतदारसंघ बनविण्याचा प्रयत्न आहे. जय यानेसुद्धा शाह यांच्यासाठी मोठ्या सभांना संबोधित केले आणि पाटीदार, मालधारी यांसारख्या विशिष्ट समुदायाबरोबर सभा घेतल्या, तर शाहांची पत्नी आणि सून यांची मोहीम महिलांवर केंद्रित होती. गांधीनगर जिल्ह्यातील रामनगर गावचे ५० वर्षीय सरपंच सतीश पटेल म्हणतात की, शाह यांच्या कुटुंबातील महिला आमच्या नियमित पाहुण्या आहेत. त्या येतात, गावकऱ्यांशी बोलतात, त्यांच्या समस्या सोडवतात. भाजपा कार्यालयातील एका पक्षाच्या कार्यकर्त्याने सांगितले की, “संपूर्ण गांधीनगर मतदारसंघातील कोणालाही समस्या असल्यास थेट कॉल करू शकतात किंवा भेटू शकतात. तक्रारीपासून ते निवारणापर्यंत सर्व काही कागदोपत्री आहे.” गांधीनगरमध्ये काँग्रेसला जिंकणे कठीण वाटत आहे, सोनल पटेल यांना उमेदवारी देऊनही पक्षाने हार पत्करली, असे अनेकांना वाटते. या जागेवरील यापूर्वीच्या उमेदवारांमध्ये माजी मुख्य निवडणूक आयुक्त टी एन शेषन आणि दिवंगत सुपरस्टार राजेश खन्ना यांचा समावेश आहे. ६३ वर्षीय सोनल पटेल या एक वास्तुविशारद आणि नगर नियोजक आहेत. तसेच नारणपुरा प्रभागातील माजी नगरपरिषदेच्या सदस्या होत्या आणि त्यांनी AICC सचिव आणि गुजरात काँग्रेस महिला अध्यक्षपद भूषवले आहे. २०२२ मध्ये गांधीनगर अंतर्गत येणाऱ्या सर्व सात विधानसभेच्या जागा भाजपाने जिंकल्या होत्या, तेव्हा त्या हरलेल्यांपैकी त्या एक होत्या. पटेल यांचे पती आणि मुलगासुद्धा पेशाने वास्तुविशारद आहेत. त्यांनी मतदारसंघात फेऱ्या आणि छोट्या सभा घेतल्या आहेत. पटेल यांनी क्राऊड फंडिंगद्वारे निधी गोळा करण्याचा प्रयत्न केला, परंतु हवा तसा प्रतिसाद मिळाला नाही. लोक कदाचित रेकॉर्डवर त्यांना पाठिंबा दर्शवण्यास घाबरले होते. कलेक्शन जास्त नव्हते, सुमारे १० लाख रुपये होते,” असेही त्यांनी इंडियन एक्सप्रेसला सांगितले. १७ जणांनी माघार घेतल्यावरही शाह आणि पटेल यांच्यासह १४ उमेदवार रिंगणात आहेत. माघार घेणाऱ्यांमध्ये अपक्ष आणि गुंज सत्य नी जनता पार्टी, भारतीय राष्ट्रीय दल आणि आपकी आवाज पार्टी या पक्षांच्या उमेदवारांचा समावेश आहे. राहिलेल्यांमध्ये बसपाचे मोहम्मदनीश देसाई, नोंदणीकृत पक्षांचे उमेदवार जसे की, राईट टू रिकॉल पार्टी, प्रजातंत्र आधार पार्टी, इन्सानियत पार्टी आणि आठ अपक्षांचा समावेश आहे. पटेल म्हणतात की, ४ जूनला निकाल काहीही लागला तरी त्यांना या अनुभवाचा पश्चाताप नाही. “सुरुवातीला २०२२ च्या निकालामुळे कामगार साशंक होते, पण हळूहळू लोक त्यांना स्वीकारू लागले. माझ्या कुटुंबातील सदस्यांनीही मला गृहमंत्र्यांविरुद्ध निवडणूक लढवण्यापासून परावृत्त करण्याचा प्रयत्न केला, पण मी त्यांना म्हणाले, कुणाला तरी लढावे लागेलच ना, मग मी का नाही? गेल्या वेळी पक्षाचे उमेदवार सीजे चावडा यांना साडेतीन लाखांहून अधिक मते मिळाली होती. यावेळी काँग्रेसला अधिक मते मिळण्याची अपेक्षा आहे. शेषन पराभूत झाले होते, पण कडवी झुंज देण्यात ते यशस्वी ठरले होते. १९९८ मध्ये काँग्रेसने गुजरातचे माजी पोलीस महासंचालक दत्ता यांना अडवाणींच्या विरोधात मैदानात उतरवले होते. १९९१ ते २०१४ पर्यंत अडवाणी गांधीनगरमधून सहा वेळा विजयी झाले, १९९६ मध्ये वाजपेयींनी लखनौमधून या जागेसह निवडणूक लढवली होती. दोन्ही जागांवरून निवडून आल्यानंतर वाजपेयींनी लखनौची जागा स्वत:कडे ठेवली. यानंतर गांधीनगर जागेवर झालेल्या पोटनिवडणुकीत काँग्रेसने बॉलीवूड सुपरस्टार राजेश खन्ना यांना भाजपाच्या विजय पटेल यांच्या विरोधात उभे केले होते, मात्र त्यांचा पराभव झाला. २०१९ मध्ये शाह यांनी गांधीनगर मतदारसंघातून अडवाणींच्या जागी भाजपाचे उमेदवार म्हणून निवडणूक लढवली होती. गुजरातमध्ये सार्वत्रिक निवडणुकीच्या तिसऱ्या टप्प्यात मंगळवारी लोकसभेच्या २६ पैकी २५ जागांवर मतदान होत आहे.
