या वाद्यासाठीच आपण आहोत या भावनेतून गुरूकडून तालीम

आर्य संगीत प्रसारक मंडळातर्फे आयोजित सवाई गंधर्व भीमसेन महोत्सवाच्या ‘अंतरंग ’ कार्यक्रमात प्रसिद्ध गायक पं. अमरेंद्र धनेश्वर यांनी त्यांच्याशी संवाद साधला. त्यापूर्वी ‘षड्ज’ या लघुपट महोत्सवात प्रमोद पाटी दिग्दर्शित ‘मोमेंट्स विथ दी माईस्ट्रो (पं. रविशंकर), ‘म्युझिक ऑफ इंडिया’ (संतूर) व मधू बोस दिग्दर्शित ‘भरतनाटय़म’ (डान्सेस ऑफ इंडिया) हे लघुपट दाखविण्यात आले. झुकरमन म्हणाले,की लहानपणी मी पियानो शिकण्याचा निष्फळ प्रयत्न केला. नंतर हाती आलेली गिटार आवडू लागली. पॉप, रॉक गिटारवर वाजवू लागलो. आयोवामध्ये मी उस्ताद अली अकबर खाँ यांच्या सरोदवादनाच्या कार्यक्रमाची जाहिरात पाहिली आणि कुतूहल म्हणून गेलो. त्यांनी सावकाश ‘आलाप’ वाजवत कार्यक्रम सुरू केला. ते संगीत ऐकताना काही क्षण मला चक्क झोप लागली. जागा झालो तेव्हा ते अत्यंत सामर्थ्यांने वादन करत होते. माझ्यासाठी तो अनुभव प्रभावी होता. हा आविष्कार एका मोठय़ा परंपरेशी जोडला गेला आहे हे मला समजत होते.

खाँ सॅनफ्रान्सिस्कोमध्ये शिकवत असत. मी तिथे शिकायला गेल्यानंतर प्रथम मला सतार शिकायची आहे की सरोद, हा प्रश्न विचारला गेला. साध्या बोटांनी तारा छेडून पाहिल्या असता मला सरोदपेक्षा सतारीचा आवाज अधिक आवडला. म्हणून प्रथम एक वर्ष सतार शिकलो. परंतु, माझे सरोदविषयीचे आकर्षण दिवसेंदिवस वाढतच गेले. एक दिवस गुरूनेच स्वप्नात येऊन हातामध्ये सरोद घे, असे सांगितले. दुसऱ्या दिवशीपासून मी सरोदकडे वळलो. अजूनही माझी पहिली सतार माझ्याकडे आहे, परंतु सध्या मी ती वाजवत नाही. गायनातून शास्त्रीय संगीताचा पाया पक्का होईल या भावनेतून गुरूने पहिल्यांदा गायन शिकविले, असे झुकरमन यांनी सांगितले. पं. भीमसेन जोशी यांच्याविषयी ते म्हणाले, गुरूबरोबर भारत दौऱ्यावर आलो तेव्हा मी भीमसेन जोशी यांना अनेकदा भेटलो. एकदा पुण्यात माझा एक छोटेखानी कार्यक्रम झाला. दोन दिवसांनी आशीर्वाद घेण्यासाठी गेलो, तेव्हा तेथेच त्यांनी मला सवाई गंधर्व महोत्सवामध्ये सादरीकरणासाठी बोलावले होते.