आठवड्याची मुलाखत: कायदेविषयक सेवांचे दस्तावेजीकरण करणारे कुटुंब

पूर्वी त्यांचे संपादनदेखील होई. त्यातून त्या निकालाचा छोटा मसुदा केला जात असे. पण, आता असे न करता सगळा भाग आम्ही ‘एआयआर’मार्फत प्रकाशित होणाऱ्या कायदेविषयक मासिकांमध्ये प्रकाशित करतो. तत्पूर्वी त्यांचे ‘इंडेक्सिंग’ केले जाते. खटल्याचे (केसचे) नाव, विषय आणि ‘सेक्शन’प्रमाणे त्या ‘डिसीजन’ची विभागणी केली जाते. दर महिन्याच्या खटल्यांचे एकत्र एक पुस्तक तयार केले जाते. त्यातून पुढे वर्ष, पाच वर्षे असे एकत्रित पुस्तक केले जाते अणि त्या-त्या वेळी अद्याक्षराप्रमाणे त्यांची वर्गवारी केली जाते. हे सगळे सीडी, पेन ड्राइव्ह तसेच ऑनलाइन उपलब्ध करून दिले जाते. हे काम केवळ महाराष्ट्र, विदर्भच नाही तर संपूर्ण देशासाठी करणारे आम्ही एकमेव आहोत, कारण आमच्याकडे १९१४ पासूनचे सगळे संदर्भ उपलब्ध आहेत आणि मागणीनुसार आम्ही हे सगळे वैयक्तिक पातळीवरदेखील करू शकतो. इतर वेळी ही सगळी माहिती न्यायालयांमधील ग्रंथालये, लाॅ फर्म, वकील यांच्याकडे वर्षानुवर्षे आम्ही पाठवत आहोतच.‘एआयआर’ ची सुरुवात कशी झाली?

– ‘एआयआर’ ची सुरुवात माझ्या आजोबांनी, अप्पासाहेब चितळे यांनी सर्वांत आधी लाहोरमध्ये केली. मात्र फाळणीनंतर ते नागपूरला आले. १९५० पर्यंत त्यांनी हे काम केले. त्यानंतर यात पुढील पिढी आली. दिवाकर तथा राजाभाऊ यांनी हे काम १९८८ पर्यंत पाहिले. बाकी भावांनी त्यांना या कामात साथ दिली. त्यांचा मुलगा विजय, त्यानंतर माझा भाऊ सुमंत याने या कामात लक्ष घातले. आता माझे पुतणे, भाचे, माझा मुलगा अशी चौथी पिढी हे काम पाहत आहे. मी सध्या संचालक म्हणून ‘एआयआर’ मध्ये काम करतो. माझा मुलगा सागर आणि पुतणे या कामाची जबाबदारी पेलत आहेत.

वडिलोपार्जित आणि थोडा वेगळा व्यवसाय, तो पुढे सुरू ठेवण्यामागील तुमची भूमिका काय होती?- कौटुंबिक व्यवसाय पुढे चालविण्यात विविध अडचणी असतात. पुढील पिढीला त्या व्यवसायाची आवड नसते अथवा व्यवसायातून मिळणाऱ्या पैशांबाबत ते फारसे उत्सुक नसतात. पण, अशा अडचणी आमच्या कुटुंबाच्या बाबतीत कधी आल्या नाहीत. एक तर आमच्या कुटुंबात कोणी ना कोणी वकील आहेच. दुसरे म्हणजे आमच्याकडे सुमारे ११० वर्षांपासूनच्या निकालाचे संदर्भ तयार आहेत. ते मिळविण्यासाठी नव्या पिढीला वेगळा संघर्ष करावा लागणार नव्हता, त्यांना केवळ नव्या तंत्रज्ञानाचा सुयोग्य वापर करून हा व्यवसाय सांभाळायचा होता. अर्थात, व्यवसाय म्हणून येणाऱ्या अडचणींना सगळ्याच व्यावसायिकांना तोंड द्यावे लागते. ते आम्ही करतोच, पण आम्ही एकत्र असल्यामुळे येणाऱ्या अडचणींवर सहजतेने मात करू शकतो. याच कारणामुळे आमचा हा पिढीजात व्यवसाय सुरू आहे.

नव्या पिढ्यांनी तंत्रज्ञानाचा कसा फायदा करून घेतला?- पुढे जायचे असेल, तर नवे तंत्रज्ञान अंगीकारणे आवश्यक होते. ते आम्ही विविध प्रयोग करीत शिकत गेलो. वकिलांना येणाऱ्या अडचणी समजून घेऊन कायदेविषयक सल्लागारांना अल्पावधीत उत्तम सेवा देण्यासाठी अत्याधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करण्यासाठी नवी पिढी झटते आहे.