शायरी, गझल, कवितांचा अर्थसंकल्पीय भाषणात भडीमार; नरेंद्र मोदींच्या कार्यकाळात संस्कृत श्लोकांना…

हे वाचा >> ‘आदर्श अर्थसंकल्प’ काय असतो? ChatGPT ने दिलेलं ‘हे’ उत्तर वाचून युजर्स म्हणाले, “आता अर्थमंत्र्यांची काय गरज?”

द प्रिंट या वेबसाईटने १४ वी आणि १७ वी लोकसभेच्या भाषणांचे विश्लेषण केले आहे. आतापर्यंत कविता, दोहे, गाणी आणि श्लोक वापरुन कधी भाषणे केली गेली, याची माहिती काढली गेली. तेव्हा लक्षात आलं की, पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या दुसऱ्या कार्यकाळात म्हणजेच २०१९ नंतर अशाप्रकारे अर्थसंकल्पाचे भाषण रंजक करण्यास अधिक वाव देण्यात आला आहे.

पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या नेतृत्वाखालील सरकारच्या काळात खासदारांनी ५१९ वेळा आपले वाक्चातुर्य दाखवले आहे. १७ व्या लोकसभेचा कार्यकाळ अजून संपलेला नाही. या दोन वर्षात ही संख्या आणखीही वाढू शकते. अर्थसंकल्पीय अधिवेशनात सर्वाधिक ३९१ वेळा (५१९ पैकी) खासदारांनी आपल्या भाषणात कविता, श्लोक किंवा दोह्यांचा तडका दिलेला आहे. तर हिवाळी अधिवेशनात ९३ आणि पावसाळी अधिवेशनात ३५ वेळा खासदारांनी अशी भाषणे केलेली आहेत.

मोदी सरकार येण्याच्या आधी युपीएच्या काळात १४ व्या लोकसभेत अशी अलंकारीक भाषणे कमी झाल्याचे समोर आले. त्यावेळी ४० भाषणे आहेत ज्याच्यामध्ये खासदारांनी शाब्दिक अलंकाराने आपल्या भाषणाला खुलविले. तर १५ व्या लोकसभेत म्हणजे २००९ ते २०१४ या काळात अशा भाषणांची संख्या वाढून ती १२९ झाली. १६ व्या लोकसभेत पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या कार्यकाळात भाषणांना अधिक श्रोत्यांपर्यंत पोहोचण्यासाठी अलंकारीक भाषेचा वापर सुरु झाला. यावेळी अशी वेगळी भाषणांची संख्या काढली असता ती २५७ वर जाते. यामध्ये अर्थसंकल्पीय भाषणात सर्वाधिक वाक्चातुर्य दाखविल्याचे दिसत आहे.

मोदींच्या कार्यकाळात श्लोकांचा वापर वाढला

२००४ नंतर जवळपास १००० हजार अशी भाषणे आहेत, ज्यामध्ये उपरोधिक, विनोदी, शेरोशायरींनी मढलेली अलंकारीक वाक्ये आहेत. या भाषणांमध्ये ४८६ कवितांचा वापर करण्यात आला आहे. १९८ दोहे तर १३३ वेळा विरोधकांना हजरजबाबीवृत्तीने उपरोधिक टोले मारण्यात आले आहेत. मोदी सरकारच्या दुसऱ्या टर्ममध्ये संस्कृत श्लोक, दोहे यांचा बराच वापर झाला आहे. १५ व्या लोकसभेत तीन श्लोक वापरण्यात आले होते. ही संख्या वाढून १६ व्या लोकसभेत पाच तर १७ व्या लोकसभेत ही संख्या ६९ वर गेली आहे.