रोहिणी शहा करोनाच्या प्रभावामुळे राज्य लोकसेवा आयोगाच्या परीक्षांचे वेळापत्रक जरी बदलले असले तरी परीक्षा या होणारच आहेत. हा कालावधी बोनस मानायला हवा आणि आपली तयारी अजून चांगली कशी करता येईल त्यासाठी प्रयत्न करायला हवा. आयोगाच्या वेळापत्रकानुसार महाराष्ट्र अभियांत्रिकी सेवा पूर्वपरीक्षा १७ मे रोजी प्रस्तावित होती, मात्र आता ही परीक्षाही पुढे ढकलण्यात आली आहे. त्यामुळे तयारीसाठी आणखी कालावधी मिळाला आहे. या लेखामध्ये अभियांत्रिकी परीक्षेच्या पूर्वपरीक्षेचा अभ्यासक्रम पाहू. पूर्वपरीक्षेच्या अभ्यासक्रमाची भाषा विषय (मराठी, इंग्रजी), सामान्य अध्ययन आणि अभियांत्रिकी अभियोग्यता चाचणी या तीन भागांमध्ये विभागणी केलेली आहे. या घटकांचा अभ्यासक्रम पुढीलप्रमाणे : भाषा विषय (मराठी व इंग्रजी) एकूण प्रश्न १० एकूण गुण १० प्रश्नांचा दर्जा (काठिण्य पातळी) — बारावी मराठी सर्व सामान्य शब्दसमूह,वाक्य रचना,व्याकरण, म्हणी व वाक्प्रचार यांचा अर्थ व उपयोग तसेच उताऱ्यावरील प्रश्नांची उत्तरे इंग्रजी एकूण प्रश्न १० एकूण गुण १० प्रश्नांचा दर्जा (काठिण्य पातळी) — बारावी Common Vocabulary, Sentence structure, Grammar, Use of Idioms & phrases and their meaning and comprehension of passage सामान्य अध्ययन एकूण प्रश्न २० एकूण गुण २० प्रश्नांचा दर्जा (काठिण्य पातळी) — पदवी (१) भारताचा विशेषत: महाराष्ट्राचा इतिहास (१८५७ ते १९९०) (२) भारताचा विशेषत: महाराष्ट्राचा भूगोल (३) भारतीय अर्थव्यवस्था भारतीय आयात—निर्यात, राष्ट्रीय विकासात सरकारी, सहकारी, ग्रामीण बँकांची भूमिका, शासकीय अर्थव्यवस्था - अर्थसंकल्प, लेखा, लेखापरीक्षण, इत्यादी; पंचवार्षिक योजना, किमती वाढण्याची कारणे व उपाय (४) भारतीय राज्यव्यवस्था (५) जागतिक तसेच भारतातील चालू घडामोडी - राजकीय, औद्योगिक, आर्थिक, सामाजिक, शैक्षणिक, भौगोलिक, खगोलशास्त्रीय, सांस्कृतिक, वैज्ञानिक, इत्यादी. (६) पर्यावरण - मानवी विकास व पर्यावरण, पर्यावरणपूरक विकास, नैसर्गिक साधनसंपत्तीचे संधारण विशेषत: वनसंधारण, विविध प्रकारचे प्रदूषण व पर्यावरणीय आपत्ती, पर्यावरण संवर्धनात कार्यरत असलेल्या राज्य / राष्ट्र जागतिक पातळीवरील संघटना / संस्था. अभियांत्रिकी अभियोग्यता चाचणी एकूण प्रश्न ६० एकूण गुण ६० प्रश्नांचा दर्जा (काठिण्य पातळी) — पदवी या संपूर्ण विषयासाठी साठ गुण आहेत. बेसिक सिव्हिल, बेसिक इलेक्ट्रिकल, बेसिक मेकॅनिकल, अप्लाइड मेकॅनिक्स आणि इंजिनीअरिंग मेकॅनिक्स या पाच घटकांचा समावेश अभियांत्रिकी अभियोग्यता चाचणीमध्ये होतो. अभ्यासक्रमामध्ये स्वतंत्र उल्लेख नसला तरी मॅथेमॅटिक्स या घटकावरील प्रश्नांची संख्या पाहता त्याचा स्वतंत्र घटक म्हणून विचार करावा लागेल. १) बेसिक सिव्हिल इंजिनीअरिंग बेसिक सिव्हिल इंजिनीअरिंगमध्ये modern and construction, use of maps and field surveys चा समावेश होतो. २) बेसिक इलेक्ट्रिकल इंजिनीअरिंग DC current, AC current, three phase circuits, single phase transformation यांचा समावेश होतो अभियांत्रिकी पूर्वपरीक्षेमधील सर्वात सोपा असा हा अभ्यासक्रम आहे. ३) बेसिक मेकॅनिकल इंजिनीअरिंग यामध्ये thermodynamics, heat transfer, power plants, machine elements, power transmission devices, mechanisms, Engineering Materials, manufacturing processes, machine tools या नऊ विषयांचा समावेश होतो. ४) अप्लाइड मेकॅनिक्स ५) इंजिनीअरिंग मेकॅनिक्स हा घटक म्हणजेच पारंपरिक मेकॅनिक्स. यामध्ये coplanar, concurrent forces and condition of equilibrium, centroid and CG moment of inertia, faction, kinematics, kinetics and dynamics यांचा समावेश होतो. ६) मॅथेमॅटिक्स या बेसिक विषयामध्ये Matrix, partial differentiation, application of partial differentiation, linear differential equation, double and triple triple integration यांचा समावेश होतो. जे विद्यार्थी पूर्वीपासून एम.पी.एस.सी.च्या विविध परीक्षांची तयारी, अभ्यास करीत आहेत त्यांच्यासाठी भाषा घटक व सामान्य अध्ययन घटक हे सरावाचे झालेले असतील, पण नव्याने तयारी करणाऱ्या उमेदवारांनाही या नव्या घटकांच्या तयारीबाबत आणि उत्तीर्ण होण्याबाबत फारशी चिंता करायचे कारण नाही. एक तर भाषा विषयांची काठिण्य पातळी ही बारावीच्या स्तराची आहे. त्यामुळे थोडय़ा अभ्यासाच्या आधारावर किमान ५० टक्के गुण मिळवता येतील. सामान्य अध्ययन जरा आव्हानात्मक ठरू शकते. तरी सर्वात मोठा फायदा आहे तो अभियांत्रिकी अभिवृत्ती चाचणीमध्ये. कारण मागील चार वर्षे केलेल्या अभ्यासावर ६० टक्के गुणांसाठीची तयारी करणे ही मोठी संधी आहे. मागील प्रश्नपत्रिकांचे विश्लेषण, योग्य संदर्भग्रंथांचा वापर, वेळेचे योग्य नियोजन हा पूर्वपरीक्षा उत्तीर्ण होण्यासाठीचा राजमार्ग आहे.
