प्रतिष्ठित विद्यापीठांमध्ये प्रवेश मिळवणे हे फक्त स्वप्नच राहते की ते वास्तवात उतरू शकते, हा विचार करण्याचा विषय आहे. अमेरिकेतली आयव्ही लीग आणि इतर प्रतिष्ठित विद्यापीठांच्या प्रवेश प्रक्रियेतील स्पर्धा अत्यंत कठीण असते. त्यामुळे केवळ अभ्यासात हुशार असणे पुरेसे नसते; व्यक्तिमत्त्व सर्वंकषपणे विकसित करणे गरजेचे ठरते.
आजच्या जागतिक स्पर्धेच्या युगात, उच्च शिक्षण हे केवळ एक प्रमाणपत्र राहिलेले नाही, तर व्यक्तीच्या संपूर्ण आयुष्याचा पाया बनले आहे. देशातील आणि परदेशातील नामांकित व प्रतिष्ठित विद्यापीठांमध्ये प्रवेश मिळवणे हे हजारो विद्यार्थ्यांचे स्वप्न असते. या विद्यापीठांचे नाव, तिथली शैक्षणिक गुणवत्ता, संशोधनासाठी असलेली संधी, जागतिक नेटवर्किंग आणि रोजगाराच्या अपार संधी या गोष्टी विद्यार्थ्यांना त्याकडे आकृष्ट करतात. मात्र अशा प्रतिष्ठित विद्यापीठांमध्ये प्रवेश मिळवणे हे फक्त स्वप्नच राहते की ते वास्तवात उतरू शकते, हा विचार करण्याचा विषय आहे. अमेरिकेतली आयव्ही लीग आणि इतर प्रतिष्ठित विद्यापीठांच्या प्रवेश प्रक्रियेतील स्पर्धा अत्यंत कठीण असते. विद्यार्थ्यांना उत्कृष्ट शैक्षणिक गुणांसोबतच त्यांची वैचारिक ताकद, सर्जनशीलता, नेतृत्वगुण, संवादकौशल्ये आणि सामाजिक जबाबदारीची जाणीवही दाखवावी लागते. अनेक वेळा मुलाखती, प्रवेश परीक्षा, निबंध, शिफारसपत्रे आणि इतर निकष पार केल्यावरच प्रवेश मिळतो. त्यामुळे केवळ अभ्यासात हुशार असणे पुरेसे नसते; व्यक्तिमत्त्व सर्वंकषपणे विकसित करणे गरजेचे ठरते.
या प्रवासात सर्वात मोठा अडथळा म्हणजे स्पर्धेची तीव्रता. जगभरातील लाखो विद्यार्थी मर्यादित जागांसाठी प्रयत्न करतात. या विद्यापीठांत एकूण आलेल्या अर्जांपैकी फक्त ३-४% विद्यार्थ्यांनाच प्रवेश मिळतो. हे प्रमाणच या प्रक्रियेची कठीणता स्पष्ट करते. त्यामुळे अनेक विद्यार्थ्यांसाठी हे स्वप्न अपूर्ण राहते. आर्थिक दृष्टिकोनातूनही विचार केला तर परदेशातील प्रतिष्ठित विद्यापीठांमध्ये शिक्षण घेणे हे सर्वांसाठी शक्य नसते. या विद्यापीठांचे शुल्क इतर परदेशी शासकीय विद्यापीठांपेक्षा अधिक असते. फी, राहण्याचा खर्च, विमा, वाहतूक आणि इतर गोष्टी मिळून लाखो रुपयांचा खर्च येतो. मात्र आता विविध शिष्यवृत्ती, शैक्षणिक कर्ज योजना आणि आर्थिक सहाय्य यांमुळे आर्थिक अडथळे काही प्रमाणात दूर करता येतात. योग्य मार्गदर्शन आणि नियोजन केल्यास मध्यमवर्गीय कुटुंबातील विद्यार्थीही हे स्वप्न साकार करू शकतात. मात्र, अशा संस्थांमध्ये प्रवेश मिळवणं हे केवळ वैयक्तिक अभिमानाचं कारण नसून, संधींचा महासागरही उघडतो. जागतिक दर्जाचे प्राध्यापक, संशोधनासाठी साधने, स्टार्टअप्सला प्रोत्साहन देणारे वातावरण, मोठ्या कंपन्यांमध्ये नोकरीच्या संधी — हे सर्व विद्यार्थ्यांच्या भविष्याला नवे वळण देतात. याच कारणामुळे या प्रवेशाला “स्वप्नपूर्ती” म्हणणे योग्य ठरते.
तथापि, या स्पर्धेच्या जगात सर्व विद्यार्थ्यांना अशा संस्था मिळतीलच असे नाही. अनेक वेळा प्रयत्न करूनही काही विद्यार्थ्यांना यश मिळत नाही. पण याचा अर्थ त्यांचे आयुष्य थांबते असे नाही. आज जगभरात अनेक उत्कृष्ट विद्यापीठे आहेत जी विद्यार्थ्यांना उत्तम दर्जाचे शिक्षण देतात. तसेच ऑनलाईन शिक्षण, हायब्रिड डिग्री प्रोग्राम्स आणि विविध कौशल्याधारित कोर्सेस यांमुळे गुणवत्तापूर्ण शिक्षण मिळवण्यासाठी फक्त काही ठराविक संस्थाच एकमेव पर्याय राहिलेल्या नाहीत.म्हणूनच प्रतिष्ठित विद्यापीठात प्रवेश मिळवणे हे जरी एक स्वप्न असेल तरी ते सत्यात उतरवणे अशक्य नाही. त्यासाठी चिकाटी, नियोजन, मेहनत, योग्य मार्गदर्शन आणि वेळेवर घेतलेले निर्णय अत्यंत महत्त्वाचे ठरतात. त्याचबरोबर, प्रवेश मिळो अथवा न मिळो, आपल्या शिक्षणाचा पाया मजबूत ठेवणे आणि कौशल्ये विकसित करणे हेच दीर्घकालीन यशाचे खरे गमक आहे.
