How International Space Station Works : इंटरनॅशनल स्पेस स्टेशन म्हणजेच आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकावर अंतराळत जाणारे अंतराळवीर वास्तव्य असते. हे अंतराळवीर येथेच राहतात आणि विज्ञानातील नवनवे अनुभव घेतात. पण पृथ्वीपासून येथील जीवन एकदम वेगळं आहे. भारतीय वंशाच्या सुनीता विल्य्म्स याच आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकात गेली ९ महिने अडकल्या आहेत. त्या लवकरच सध्या पृथ्वीवर परतण्याच्या प्रतीक्षेत आहे. त्यानिमित्ताने ९ महिने ज्या स्थानकावर सुनीता विल्यम्स राहिल्या, ते नेमकं कसं आहे? हे जाणून घेण्याचा प्रयत्न करूयात.
नासाच्या अधिकृत संकेतस्थळावर दिलेल्या माहितीनुसार, आंतरराष्ट्रीय अवकाश स्थानक हे पृथ्वीभोवती फिरणारं एक मोठं अंतराळयान आहे. ते अंतराळवीर आणि अंतराळवीरांच्या कर्मचाऱ्यांचं घर म्हणून काम करतं. हे अंतराळ स्थानक देखील एक अद्वितीय विज्ञान प्रयोगशाळा आहे. अंतराळ स्थानक बांधण्यासाठी आणि वापरण्यासाठी अनेक राष्ट्रांनी एकत्र काम केले. हे अंतराळ स्थानक अंतराळवीरांनी अंतराळात भाग एकत्र जोडत बनलेले आहे. ते पृथ्वीला सरासरी सुमारे ४०३ किलोमीटर उंचीवर प्रदक्षिणा घालते. ते १७,५०० मैल प्रतितास वेगाने प्रवास करते. याचा अर्थ ते दर ९० मिनिटांनी पृथ्वीला प्रदक्षिणा घालते. अवकाशात राहण्याबद्दल आणि काम करण्याबद्दल अधिक जाणून घेण्यासाठी नासा अंतराळ स्थानकाचा वापर करत आहे.
अंतराळ स्थानक किती जुने आहे?
आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकाचा पहिला भाग नोव्हेंबर १९९८ मध्ये प्रक्षेपित करण्यात आला. एका रशियन रॉकेटने रशियन झारिया (झार ईई उह) नियंत्रण मॉड्यूल प्रक्षेपित केले. सुमारे दोन आठवड्यांनंतर, अंतराळ शटल एंडेव्हरने कक्षेत झारियाला भेट दिली. अंतराळ शटल यूएस युनिटी नोड घेऊन जात होते. क्रूने युनिटी नोड झारियाला जोडला.
आंतराळवीरांनैा येथे राहण्यासाठी स्टेशन तयार होण्यापूर्वी पुढील दोन वर्षांत त्यात आणखी तुकडे जोडले गेले. पहिला क्रू २ नोव्हेंबर २००० रोजी आला. तेव्हापासून लोक अंतराळ स्थानकावर राहत आहेत. कालांतराने आणखी तुकडे जोडले गेले आहेत. नासा आणि जगभरातील त्याच्या भागीदारांनी २०११ मध्ये अंतराळ स्थानकाचे बांधकाम पूर्ण केले.
अंतराळ स्थानक किती मोठे आहे?
या अंतराळ स्थानकाचे आकारमान पाच बेडरूमच्या घराइतके किंवा दोन बोईंग ७४७ जेटलाइनर्स इतके आहे. इथं सहाजणांसहित काहीजण राहू शकतात. सध्याच्या घडीला स्पेस स्टेशनमध्ये ८ जण आहेत. पृथ्वीवर, या अंतराळ स्थानकाचे वजन जवळजवळ ४ लाख ५३ हजार ५९२ किलोग्रॅम आहे. स्थानकाच्या सौर अॅरेच्या कडांवरून मोजले तर, हे स्थानक फुटबॉल मैदानाच्या क्षेत्रफळाइतके हे स्थानक असते. त्यात युनायटेड स्टेट्स, रशिया, जपान आणि युरोपमधील प्रयोगशाळा मॉड्यूल समाविष्ट आहेत.
