Harmful Additives In Ghee: भारतीय घरांमध्ये तुपाचे सेवन मोठ्या प्रमाणात केले जाते. आयुर्वेदातही तुपाच्या सेवनाचे अगणित फायदे सांगण्यात आले आहेत. परंतु, हल्ली प्रत्येक पदार्थांमध्ये भेसळ केली जाते. तेल, तांदूळ, डाळी, गूळ यांच्याप्रमाणे भेसळयुक्त तूपही आरोग्यासाठी घातक आहे. अशाप्रकारचे भेसळयुक्त तूप कसे ओळखावे, हे आम्ही आज तुम्हाला सांगणार आहोत.
भेसळयुक्त तुपात अनेकदा हानिकारक पदार्थ असतात, जे तुमच्या आरोग्यावर गंभीर परिणाम करू शकतात. इंद्रप्रस्थ अपोलो हॉस्पिटल्समधील अंतर्गत औषधांचे वरिष्ठ सल्लागार डॉ. राकेश गुप्ता यांच्या मते, भेसळयुक्त तूप खाल्ल्याने अल्पकालीन आणि दीर्घकालीन आरोग्य समस्या उद्भवू शकतात, ज्यापैकी काही गंभीर असतात.
तुपामधील सामान्य भेसळ
तुपाच्या भेसळीमध्ये सामान्यतः नफा वाढवण्यासाठी स्वस्त पदार्थांचा समावेश केला जातो. डॉ. गुप्ता यांच्या मते, सामान्य भेसळीमध्ये हे समाविष्ट आहे :
वनस्पती तेल : पाम तेलसारख्या कमी किमतीचे तेल बहुतेकदा तुपात मिसळले जातात.
प्राण्यांची चरबी : काही प्रकरणांमध्ये तुपाचा पोत वाढवण्यासाठी एखाद्या प्राण्याची चरबी वापरली जाते.
कृत्रिम पदार्थ : पॅराफिन मेण किंवा अगदी डिटर्जंट्ससारखी हानिकारक रसायने यांचा वापरदेखील तुपाचे रंग वाढविण्यासाठी वापरले जातात.
या भेसळयुक्त पदार्थांमुळे तुपाचे पौष्टिक मूल्यच कमी होते असे नाही, तर शरीरात विषारी पदार्थही जातात, ज्यामुळे आरोग्याला गंभीर धोका निर्माण होतो.
नोएडा एक्स्टेंशन येथील यथार्थ सुपर स्पेशालिटी हॉस्पिटलच्या अंतर्गत औषध विभागाचे वरिष्ठ सल्लागार डॉ. निशांत सिंग यांनी स्पष्ट केले की, हायड्रोजनेटेड फॅट्ससारख्या भेसळयुक्त पदार्थांमध्ये हानिकारक रसायने आणि संरक्षक घटक असू शकतात, जे आरोग्यावर नकारात्मक परिणाम करतात. काही उत्पादने जड धातूंनी दूषितदेखील असू शकतात, जी शरीरात जमा होऊ शकतात आणि मूत्रपिंडाचे नुकसान आणि न्यूरोलॉजिकल विकारांसह गंभीर आरोग्य समस्या निर्माण करू शकतात.
भेसळयुक्त तूप खाल्ल्यास काय होते?
डॉ. गुप्ता आणि डॉ. सिंग यांनी भेसळयुक्त तूप खाण्याचे अल्पकालीन परिणाम स्पष्ट केले :
पचनाच्या समस्या : भेसळयुक्त तुपामुळे मळमळ, उलट्या, जुलाब आणि पोटात अस्वस्थता यांसारख्या तीव्र पचन समस्या उद्भवू शकतात. शरीराला कृत्रिम पदार्थ किंवा एखाद्या पदार्थावर प्रक्रिया करण्यासाठी संघर्ष करावा लागतो, ज्यामुळे जठरांत्रांना त्रास होतो, असे डॉ. सिंग यांनी स्पष्ट केले.
विषारी पदार्थांचा संपर्क : भेसळीमध्ये वापरली जाणारे हानिकारक रसायने, जसे की पॅराफिन मेण किंवा डिटर्जंट, शरीरात विषारी पदार्थ आणू शकतात. या विषारी पदार्थांमुळे पचनसंस्थेला त्रास होऊ शकतो आणि दीर्घकाळ संपर्कात राहिल्यास अधिक गंभीर गुंतागूंत होऊ शकते.
अ‍ॅलर्जिक प्रतिक्रिया : संवेदनशीलता किंवा अ‍ॅलर्जी असलेल्या व्यक्तींमध्ये, भेसळयुक्त तूप त्वचेवर पुरळ उठण्यापासून ते श्वसनाच्या गंभीर समस्यांपर्यंतच्या प्रतिक्रिया निर्माण करू शकते.
दीर्घकालीन आरोग्य परिणाम
यकृताचे नुकसान : भेसळयुक्त तुपाचे सतत सेवन केल्याने यकृतावर ताण येऊ शकतो, जे हानिकारक पदार्थांचे विषारी पदार्थ काढून टाकण्यास जबाबदार आहे.
कालांतराने यकृताचे नुकसान होऊ शकते किंवा फॅटी लिव्हर रोगासारखे आजारदेखील होऊ शकतात.
हृदयरोगाचे प्रश्न : तूप हे कमी प्रमाणात सेवन केल्यास निरोगी चरबीसाठी ओळखले जाते. तथापि, जेव्हा त्यात अस्वास्थ्यकर चरबी किंवा तेल मिसळले जाते तेव्हा ते वाईट कोलेस्ट्रॉल (LDL) पातळी वाढवू शकते, ज्यामुळे हृदयरोग, उच्च रक्तदाब आणि स्ट्रोकचा धोका वाढतो, असे डॉ. गुप्ता म्हणाले.
पौष्टिक घटकांचे शोषण : तुपातील भेसळ शरीराच्या आवश्यक पोषक घटकांचे शोषण करण्याच्या क्षमतेत व्यत्यय आणू शकते, यामुळे कुपोषण आणि महत्त्वाची जीवनसत्त्वे आणि खनिजांची कमतरता निर्माण होऊ शकते, जरी आहार संतुलित दिसत असला तरीही, असे डॉ. सिंग म्हणाले.
हार्मोनल असंतुलन : भेसळयुक्त तुपामध्ये वापरली जाणारी काही रसायने हार्मोन उत्पादन आणि नियमनात व्यत्यय आणू शकतात. कालांतराने यामुळे चयापचय बिघाड, वजन वाढणे किंवा थायरॉईड असंतुलनसारखे हार्मोनल विकार होऊ शकतात.
भेसळयुक्त तूप कसे ओळखावे?
भेसळयुक्त तूप ओळखणे आव्हानात्मक असू शकते, परंतु येथे काही सामान्य लक्षणे आहेत :
असामान्य पोत : भेसळयुक्त तुपाची पोत असामान्यपणे स्निग्ध किंवा मेणासारखी असू शकते.
तीव्र किंवा कृत्रिम वास : खऱ्या तुपाला एक वेगळा, आनंददायी सुगंध असतो. जर त्याचा वास खूप तीव्र किंवा कृत्रिम असेल तर ते भेसळयुक्त असू शकते.
रंगात बदल : शुद्ध तुपाचा रंग एकसारखा सोनेरी-पिवळा असतो. जर रंग असमान किंवा निस्तेज दिसत असेल तर ते भेसळ दर्शवू शकते.
भेसळयुक्त तुपाशी संबंधित जोखीम टाळण्यासाठी, डॉ. गुप्ता कठोर गुणवत्ता नियंत्रण उपायांचे पालन करणाऱ्या प्रतिष्ठित ब्रँडकडून तूप खरेदी करण्याचा सल्ला देतात.
FSSAI (भारतीय अन्न सुरक्षा आणि मानक प्राधिकरण) किंवा तुमच्या प्रदेशातील तत्सम नियामक संस्थांसारख्या प्रमाणपत्रांचा शोध घ्या. याव्यतिरिक्त, किमतीची काळजी घ्या – अत्यंत स्वस्त तूप हे भेसळयुक्त पदार्थांसाठी अनेकदा धोक्याचे चिन्ह असते.
