पडसाद: सरकारी अनास्था पर्यावरणाच्या ऱ्हासास कारणीभूत

‘लोकरंग’मधील (४ जून) अतुल देऊळगावकर यांचा ‘वैरीण झाल्या नद्या’ आणि माधव गाडगीळ यांचा ‘धरणीमाता काय बोले?’ हे दोन्ही लेख वाचले. हल्ली पर्यावरणीय समस्या हा फक्त चर्चेचा विषय झाला आहे असे वाटते. पर्यावरणविषयक कायदे आहेत, पण त्यांच्या अंमलबजावणीची सरकारी अनास्था पर्यावरणाच्या ऱ्हासास कारणीभूत आहे. प्लास्टिक पिशव्या असोत किंवा प्लास्टर ऑफ पॅरिसच्या मूर्ती- दरवर्षी त्यावर बंदी आणली जाते, काही प्रमाणात दंडात्मक कारवाई केली जाते. पण नंतर उत्पादकांच्या दबावाला बळी पडून पुन्हा परिस्थिती जैसे थे होते. प्लास्टिक, थर्माकोल, प्लास्टर ऑफ पॅरिस, सांडपाणी यावर प्रक्रिया करून प्रदूषण कमी करणे शक्य आहे. ती लगेच होणारी गोष्ट नाही. पण कुठेतरी सुरुवात होणे गरजेचे आहे. कायद्यापुढे सगळे समान यानुसार पर्यावरणविषयक नियमांचे उल्लंघन करणाऱ्या व्यक्तीला कठोर शासन करणे गरजेचे आहे. आम्ही आमच्या आजोबांनी लावलेल्या झाडाचे आंबे चाखले. पण आमच्या नातवंडांना आम्ही काय देणार आहोत? दूषित हवा, दूषित पाणी आणि दूषित जमीन? जगभर पर्यावरण असंतुलनाचे गंभीर दुष्परिणाम मानव अनुभवत आहे. पर्यावरणाच्या रक्षणासाठी ‘पहले आप’ असे न म्हणता ‘प्रथम मी’ असे म्हणून स्वत:पासून सुरुवात करणे गरजेचे आहे. पुढील पिढय़ांचा भविष्यकाळ काळवंडतो आहेच; परंतु आपले उरलेसुरले आयुष्यही काळवंडते आहे याची जाणीव आपण ठेवली पाहिजे. सान-थोर, गरीब-श्रीमंत सगळय़ांनीच पर्यावरण रक्षणासाठी कटिबद्ध झाले पाहिजे. – बागेश्री झांबरे, मनमाड, नाशिक