पडसाद: सुंदर व्यक्तिचित्र

हेच रामाचे महान रूप

‘लोकरंग’ (२१ जानेवारी) मधील ‘मर्यादापुरुषोत्तम राम’ हा डॉ. राममनोहर लोहिया यांचा संपादित लेख वाचला व नीतिमान श्रीरामाचे रूप डोळय़ासमोर उभे राहिले. रामाने कैकयीच्या आग्रहास्तव जन्मदात्या दशरथ राजाची आज्ञा पाळून १४ वर्षे वनवास भोगला. हो, रामाने वैयक्तिक जीवन न जगण्यासाठी राज्य, संस्कृती, धर्म, यांच्याशी तडजोड केली नाही. नीतिमत्ता केवळ अभ्यासक्रमात नसते तर बोलण्या-चालण्यात, जगण्या-वागण्यात असते हे रामाने खडतर आयुष्य भोगून सिद्ध केले. समाजातील नीतिमूल्ये चिरकाल टिकावी म्हणून सीतेवर हृदयांकित प्रेम असूनही गरोदर असताना तिचा त्याग केला व समाजाच्या मर्यादा सांभाळल्या. रावणाचा वध करून भित्रा माणूस कधीही नीतिमान होऊ शकत नाही हेही रामाने साऱ्या विश्वाला दाखवून दिले. म्हणूनच राम, कृष्ण, विष्णू या आदर्श त्रिमूर्ती आपल्या हृदयात कायमच्या घर करून असल्या तरी शेवटी मुखातून ‘हे राम’ हे शब्द बाहेर येतात हेच या मर्यादापुरुषोत्तम रामाचे महान रूप आहे.- सूर्यकांत भोसले, मुंबई.

lokrang@expressindia.com