चित्रपट बनवण्यासाठी केवळ कठोर परिश्रम, आवड, मोठी टीमच नाही तर भरपूर पैसाही लागतो. जर एखादा चित्रपट यशस्वी झाला तर तो एखाद्याचे नशीब बदलतो, नाहीतर तो सर्वोत्तम कलाकारांनाही उद्ध्वस्त करतो.
असाच एक सुपरस्टार होता, ज्याने एका विशिष्ट शैलीचे अनेक चित्रपट बनवले. तो देशभक्तिपर चित्रपट बनवण्यात तज्ज्ञ मानला जात असे. ते दुसरे तिसरे कोणी नसून की भारत कुमार ऊर्फ मनोज कुमार होते. त्यांनी अनेक सुपरहिट चित्रपट बनवले, पण एक चित्रपट असा होता ज्यासाठी त्यांनी आपले घर आणि सर्वस्व पणाला लावले.
जेव्हा जेव्हा बॉलीवूडमध्ये ब्लॉकबस्टर चित्रपटांची चर्चा होते, तेव्हा ‘शोले’चे नाव बहुतेकदा प्रथम येते. हा असा चित्रपट आहे, जो सर्व वयोगटातील लोकांनी पाहिला आणि त्यांना आवडला. आजही लोक हा चित्रपट विसरू शकलेले नाहीत. पण, ४४ वर्षांपूर्वी एक चित्रपट प्रदर्शित झाला, ज्याने ‘शोले’चे रेकॉर्ड मोडले.
‘उपकार’, ‘पूरब और पश्चिम’, ‘रोटी कपडा और मकान’सारखे चित्रपट बनवणारे मनोज कुमार यांनी १९८१ मध्ये सर्वात मोठा पीरियड अ‍ॅक्शन ड्रामा चित्रपट बनवला, त्याचे नाव ‘क्रांती’ आहे. जेव्हा हा चित्रपट प्रदर्शित झाला तेव्हा बॉक्स ऑफिसवर खूप गाजला. तो केवळ त्या वर्षीचाच नाही तर १९८० च्या दशकातील सर्वाधिक कमाई करणारा चित्रपट ठरला.
मनोज कुमार यांच्यासाठी ‘क्रांती’ बनवणे अजिबात सोपे नव्हते. शत्रुघ्न सिन्हा, दिलीप कुमार, मनोज कुमार, हेमा मालिनी, प्रेम चोप्रा आणि परवीन बाबी अभिनित हा चित्रपट १९ व्या शतकातील ‘क्रांती’वर आधारित होता. हा भारतीय चित्रपटसृष्टीतील सर्वात महागड्या चित्रपटांपैकी एक होता.
१९८१ मध्ये आलेल्या या चित्रपटाने कमाईच्या बाबतीत ‘शोले’ला जोरदार टक्कर दिली. या चित्रपटाने त्या काळातील बॉक्स ऑफिसचे सर्व रेकॉर्ड मोडले. चित्रपटातील हेमा मालिनीच्या सौंदर्याने लोक वेडे झाले होते.
‘क्रांती’ चित्रपटाचे बजेट सुमारे ३ कोटी होते असे म्हटले जाते. त्या काळात ३ कोटी ही खूप मोठी गोष्ट होती. पण, ३ कोटींच्या बजेटमध्ये बनवलेल्या या चित्रपटाने बॉक्स ऑफिसवर सुमारे १६ कोटी रुपये कमावले. या चित्रपटाने त्यावेळी ‘शोले’ चित्रपटाच्या कमाईचा विक्रमही मोडला. देशभरात त्याची प्रचंड क्रेझ होती. ‘जिदंगी की न टूटे लड़ी’ हे चित्रपटातील एक गाणे आजही विसरलेले नाही.
मनोज कुमार यांनी ‘क्रांती’साठी दिल्लीतील त्यांचा बंगला विकला. त्यांना मुंबईतील त्यांची जमीनही विकावी लागली. पण, जेव्हा हा चित्रपट थिएटरमध्ये प्रदर्शित झाला तेव्हा मनोज कुमार यांच्या मेहनतीला आणि त्यांच्या सर्व प्रयत्नांना यश आले. हा चित्रपट ब्लॉकबस्टर म्हणून घोषित झाला आणि ४०० दिवस चित्रपटगृहांमध्ये चालला.
