मुंबई : मुंबई महापालिकेच्या आगामी निवडणुकीसाठी प्रभागांच्या भौगोलिक सीमांबाबतचा अंतिम आराखडा सोमवारी मुंबई महापालिकेने प्रसिद्ध केल्यानंतर आता सर्व उमेदवारांचे आरक्षणाकडे लक्ष लागले आहे. ऑक्टोबरच्या शेवटच्या आठवड्यात आरक्षण निघणार असल्याची चर्चा असली अनुसूचित जाती आणि जमातींचे आरक्षण लोकसंख्येच्या आधारे निघणार असल्यामुळे त्यातील संभाव्य प्रभागांची आता चर्चा होऊ लागली आहे. मुंबईत अनुसूचित जातींसाठी १५ तर अनुसूचित जमातींसाठी २ जागा राखीव असतील. प्रभाग आराखडा प्रसिद्ध झाल्यामुळे आता नक्की कोणते प्रभाग अनुसूचित जाती व जमातींसाठी राखीव होतील हे चित्रही आता काहीसे स्पष्ट झाले आहे.

राज्यातील रखडलेल्या स्थानिक स्वराज्य संस्थांच्या निवडणूका लवकरच अपेक्षित असून मुंबई महापालिकेने आगामी निवडणूकीसाठी प्रभागांच्या भौगोलिक सीमांबाबतचा अंतिम आराखडा सोमवारी जाहीर केला. या आराखड्यानंतर आता सगळ्यांचे आरक्षणाकडे लक्ष लागले आहे. आराखडा अंतिम झाल्यामुळे आता प्रत्येक प्रभागात किती लोकसंख्या आहे हे देखील निश्चित झाले आहे. त्यामुळे कोणत्या प्रभागात अनुसूचित जाती व जमातींची किती लोकसंख्या आहे याचे देखील चित्र स्पष्ट झाले आहे.

यापूर्वी मुंबईत चक्रानुक्रमे आरक्षण निघत होते. त्यामुळे २००७, २०१२, २०१७ मध्ये उतरत्या क्रमानुसार आरक्षण देण्यात आले होते. म्हणजे २००७ मध्ये जे प्रभाग आरक्षित होते ते वगळून पुढच्या प्रभागांमध्ये आरक्षण देण्यात आले होते. परंतु, यावेळी नव्याने आरक्षण निघण्याची शक्यता भाजपचे माजी नगरसेवक भालचंद्र शिरसाट यांनी व्यक्त केली आहे.

असे ठरते अनुसूचित जाती व जमातींचे आरक्षण

एकूण लोकसंख्येत अनुसूचित जाती व जमातींची लोकसंख्या किती आहे ते पाहून त्याचे एकूण लोकसंख्येशी गुणोत्तर काढले जाते. या गुणोत्तरावरून हे आरक्षण ठरते. मुंबईची लोकसंख्या १ कोटी २४ लाख असून अनुसूचित जातींची लोकसंख्या ८ लाखावर आहे. त्याचे गुणोत्तर १५ येते. त्यामुळे अनुसूचित जातींसाठी १५ जागा तर अनुसूचित जमातींची लोकसंख्या १ लाख २९ हजार असल्यामुळे त्याचे गुणोत्तर २ येते. त्यामुळे अनुसूचित जमातींसाठी मुंबईती दोन जागा राखीव असतात. या जाती व जमातींची लोकसंख्या प्रभागांमध्ये किती आहे त्याच्या उतरत्या क्रमानुसार हे आरक्षण चक्रानुक्रमे दिले जाते. त्यामुळे प्रत्येक प्रभागात एकदा तरी आरक्षण मिळावे याकरीता सोय करण्यात आली आहे.

हे असतील अनुसूचित जातींसाठीचे संभाव्य प्रभाग

९३, ११८, १३३,१४०,१४१, १४६,१४७,१५१,१५२, १५५, १८३,१८६,१८९,१९९ २१५

हे असतील अनुसूचित जमातींसाठीचे संभाव्य प्रभाग

५९,१२१

मुंबईची एकूण लोकसंख्या ……१ कोटी २४ लाख ४२ हजार ३७३

अनुसूचित जातींची लोकसंख्या …..८ लाख ३ हजार २३६

अनुसूचित जमातींची लोकसंख्या ….१ लाख २९ हजार ६५३

प्रत्येक प्रभागातील सरासरी लोकसंख्या ५४,८५४ इतकी आहे.