फेसबुकसह व्हॉट्सअ‍ॅप आणि इन्स्टाग्राम ही लोकप्रिय समाजमाध्यमे सोमवारी रात्री म्हणजे ४ ऑक्टोबर रोजी ठप्प झाल्याने त्यांचे भारतासह जगभरातील कोट्यवधी वापरकर्ते अस्वस्थ झाल्याचं पहायला मिळालं. इंटरनेटवर ग्लोबल आऊटरेज म्हणजेच जागतिक स्तरावर खळबळ उडवून देणाऱ्या या घटनेच्या तब्बल सहा तासांनंतर तिन्ही सेवा हळूहळू पुन्हा रुळावर आली.
या साऱ्या गोंधळामध्ये फेसबुक कंपनीचा संस्थापक आणि मुख्य कार्यकारी अधिकारी मार्क झुकरबर्गला एवढा मोठा फटका बसला की तो श्रीमंतांच्या यादीमधून एक स्थानी खाली घसरला. मात्र त्याचवेळी या फेसबुक शटडाऊनचा फायदा पॉर्न हब या वेबसाईटला झाल्याची माहिती समोर येत आहे. पॉर्न हब या कंपनीनेच यासंदर्भातील माहिती दिलीय.
सोमवारी फेसबुक आणि इतर सेवा जगभरामध्ये सहा तास बंद होत्या त्यावेळेस पॉर्न हबवरील युझर्सच्या संख्येमध्ये तब्बल १०.५ टक्क्यांनी वाढ झाल्याची माहिती कंपनीने दिलीय. म्हणजेच सोप्या शब्दात सांगायचं झाल्यास फेसबुकसह व्हॉट्सअ‍ॅप आणि इन्स्टाग्राम या सेवा जगभरामध्ये सहा तास बंद असताना पॉर्न हबवर भेट देणाऱ्यांची संख्या तब्बल १५ लाखांनी वाढल्याचं पहायला मिळालं.
आमच्या वेबसाईटसंदर्भातील ४ ऑक्टोबरच्या डेटामध्ये फेसबुक, व्हॉट्सअ‍ॅप आणि इन्स्टाग्राम बंद असताना जग काय करत होतं हे समोर आलं आहे, अशा कॅप्शनसहीत पॉर्न हबने एक ग्राफ शेअर केलाय. फेसबुक, व्हॉट्सअ‍ॅप आणि इन्स्टाग्राम बंद असताना दर तासाला येणाऱ्या युझर्समध्ये वाढ झाली, असं वाक्य या ग्राफवर आहे.
या साऱ्या गोंधळाबद्दल नंतर फेसबुकने स्पष्टीकरणही दिलंय. फेसबुक व त्याची इतर समाजमाध्यमे अनेक तासांसाठी ठप्प होण्याचे कारण, दैनंदिन देखभालीदरम्यान झालेली एक चूक होती, असे फेसबुकने सांगितले आहे.
…म्हणून सेवा बंद पडली
‘फेसबुक, इन्स्टाग्राम आणि व्हॉट्सअ‍ॅप ठप्प पडणे कुठल्याही आकसपूर्ण कृतीमुळे झाले नव्हते, तर ती चूक आमच्याकडूनच झाली होती’, असे फेसबुकचे उपाध्यक्ष (इन्फ्रास्ट्रक्चर) संतोष जनार्दनन यांनी ब्लॉग पोस्टमध्ये लिहिले आहे. अभियंते फेसबुकचे जागतिक बॅकबोन नेटवर्क, संगणक, राऊटर्स आणि जगभरातील डेटा सेंटरमधील सॉफ्टवेअर यांच्यासह त्यांना जोडणआऱ्या फायबर- ऑप्टिक केबल यांच्या दैनंदिन देखभालीचे काम करत असताना ही समस्या उद्भवली होती. दैनंदिन देखभालीच्या या कामांपैकी एका कामादरम्यान ग्लोबल बॅकबोन क्षमतेचे मूल्यमापन करण्याच्या हेतूने एक कमांड देण्यात आली व त्यामुळे नकळत आमच्या बॅकबोन नेटवर्कमधील सर्व जोडण्या बंद झाल्या. परिणामी जगभरातील फेसबुक डेटा सेंटर्स बंद पडले’, असे जनार्दनन यांनी म्हटलंय. अशा प्रकारच्या चुका शोधून काढण्याची सोय फेसबुकच्या यंत्रणांमध्ये आहे; तथापि या प्रकरणात ऑडिट टूलमधील एक बगने कमांड योग्य रीतीने थांबवण्यापासून त्यांना रोखले, असाही खुलासा जनार्दनन यांनी केला. या बदलामुळे आणखी एक समस्या उद्भवली, जिच्यामुळे फेसबुकचे सर्व्हर कार्यरत असतानाही त्यांच्यापर्यंत पोहचणे अशक्य झाले, असे त्यांनी नमूद केले आहे.
