ताणाची उलघड :कामाचा ताण हाताळताना

कार्यालयीन हुद्दा – कामाच्या ठिकाणी जोखमीच्या जबाबदाऱ्या आणि महत्त्वपूर्ण निर्णय घ्याव्या लागणाऱ्या हुद्द्य़ांवर काम करणाऱ्या कर्मचाऱ्यांना कामाच्या तणावाचा सामना करावा लागतो.

नोकरीची असुरक्षितता – वाढती स्पर्धा, बदलती आर्थिक धोरणे, राजकीय बदल, तंत्रज्ञानातील प्रगती यामुळे नोकरीतील असुरक्षिततेचा तणाव कामाच्या ठिकाणी जाणवू शकतो.

क्षमतेपेक्षा अधिक काम – काही कारणांमुळे कर्मचाऱ्यावर त्याच्या क्षमतेपेक्षा अधिक काम सोपवले तर त्याच्यावर कामाचा ताण येऊ शकतो.

कामाच्या ठिकाणी ताण आला तर,

● कामावर जाणे नकोसे वाटते किंवा कामावर जाण्याची अनामिक भीती वाटते.

● कामाच्या विचारांनी, घरात किंवा घराबाहेर चिडचिड होते, निराश वाटते, संताप अनावर होतो.

● कार्यालयात काम करताना मानसिक किंवा शारीरिक थकवा जाणवतो.

● डोकेदुखी, पचनाच्या, झोपेच्या तक्रारी जाणवतात.

● कार्यालयात काम करताना लक्ष एकाग्र होत नाही.

कामाच्या ताणाचे व्यवस्थापन करण्यासाठी, व्यक्तिमत्त्वात वैचारिक व इतर बदल होणे हिताचे असते..

क्षमता, कौशल्यांची वाढ – कमी वेळेत जास्त काम करण्याची क्षमता किंवा दिलेले काम जास्तीत जास्त अचूकतेने, वेळेत पूर्ण करण्याची क्षमता कर्मचाऱ्याने प्रयत्नपूर्वक जोपासली तर सरावाने कामाचा ताण कमी करणे शक्य होते.

संदर्भविषयांचा अभ्यास – कामाशी संदर्भात विषयातील वाचन, अभ्यास या गोष्टी कामातील रुची वाढवण्यास आणि कामाबद्दल आत्मविश्वास निर्माण करतात आणि पर्यायाने कामाचा ताण कमी होतो.

सकारात्मक विचार – सोपवलेल्या प्रत्येक जबाबदारीकडे प्रगतीची संधी या दृष्टिकोनातून पाहिल्यास कामाच्या ताणाशी सामना करणे सोपे होते.

छंदांची जोपासना – कामाव्यतिरिक्तच्या वेळात आपले वैयक्तिक छंद किंवा आवडीनिवडी जोपासाव्यात अथवा समवयस्क मित्रमैत्रिणी, कुटुंबीय यांच्यासोबत हा वेळ व्यतीत केल्याने मनाला विरंगुळा मिळतो.

व्यायाम – नियमित व्यायामाने शरीर आणि पर्यायाने मन:स्वास्थ्यही टिकून राहते. याचा अप्रत्यक्ष परिणाम म्हणजे कामाचा ताण सुस करण्यास, शरीराची आणि मनाचीही साथ मिळते. यासाठी खाण्यापिण्याच्या, झोपेच्या आरोग्यदायी सवयी जडवून घेणे आवश्यक आहे.

वेळेचे व्यवस्थापन – स्वीकारलेल्या कामांना लागणारा वेळ आणि हातात असणारा वेळ याचे गणित मांडून कामाची आखणी केल्यास, कामाचा ताण कमी होऊ शकतो.