फलंदाजी करताना क्रिकेटपटू शून्यावर बाद झाला, तर त्याला ‘Duck’ असं का म्हणतात? क्रिकेटमध्ये Ducks चे एकूण किती प्रकार आहेत?

आयपीएल २०२३ हा हंगाम रोहित शर्मासाठी फारसा चांगला ठरत नसल्याचे पाहायला मिळते. खेळलेल्या एकूण सामन्यांमध्ये त्याची कामगिरी ही बऱ्याचअंशी निराशाजनक आहे. याशिवाय त्याच्या नावावर एक लाजिरवाणा विक्रम जोडला गेला आहे. सीएसके विरुद्धच्या सामन्यात शून्यावर बाद होऊन आयपीएलच्या इतिहासात सर्वाधिक वेळा Duck होणारा रोहित शर्मा हा दुसरा क्रिकेटपटू बनला. रोहितच्या एकूण आयपीएल कारकीर्दीमध्ये तो तब्बल १६ वेळा शून्यावर बाद झाला आहे. दिनेश कार्तिक हा आयपीएलमध्ये सर्वात जास्त वेळा डक मिळणारा खेळाडू हा होता. रोहितने दिनेश कार्तिकशी बरोबरी केल्याचे आपल्याला पाहायला मिळते.

Duck होणं म्हणजे नक्की काय?

फक्त रोहित शर्माच नाही तर या हंगामामध्ये अनेक दिग्गज खेळाडूंना Duck मिळाले आहे. क्रिकेटमध्ये डक हा शब्द सर्रास वापरला जातो. फलंदाजी करणारी व्यक्ती शून्यावर बाद झाल्यास त्याला ‘डक’ असे म्हटले जाते. बदकाचे अंडं हे शून्याप्रमाणे दिसते. त्याच्यावरुनच किक्रेटमध्ये हा शब्द प्रचलित झाला आहे. या शब्दाचा उल्लेख १८६६ मध्ये झाला होता. ‘प्रिन्स ऑफ वेल्स’ शून्यावर बाद झाल्यावर एका वर्तमानपत्रामदध्ये “प्रिन्स हे बदकाच्या अंड्यावर बसून आपल्या तंबूत परत गेले” अशी बातमी प्रकाशित करण्यात आली होती. तेव्हा शून्यावर बाद होणाऱ्या व्यक्तीला Duck Egg असं म्हणत चिडवले जात असे. पुढे त्यातील Egg शब्दाचा वापर करणं लोकांनी सोडून दिले आणि फक्त Duck हा शब्द उरला.

क्रिकेटमधील Ducks चे प्रकार कोणकोणते आहेत?

Golden Duck – पहिल्याच चेंडूवर एकही धाव न करता फलंदाज बाद झाल्यास त्याला ‘गोल्डन डक’ म्हटले जाते.

Diamond Duck – Non-Stricker असलेला फलंदाज एकही धाव न करता आणि एकही चेंडू न खेळता बाद झाल्यास त्याला ‘डायमेड डक’ म्हटले जाते.

Platinum Duck – इनिंग्सच्या पहिल्या चेंडूवर बाद झाल्यावर फलंदाजाला ‘प्लॅटिनम डक’ मिळाला असे म्हटले जाते.

Titanium Duck – सलामीवीर फलंदाज इनिंग्सच्या पहिल्या चेंडूवर बाद झाला, तर त्या गोष्टीला ‘टायटेनियम डक’ म्हटले जाते.

आणखी वाचा – तुम्हाला ‘CRICKET’चा फुल फॉर्म माहीत आहे का? जेंटलमन्स गेम म्हणण्याला आहे ‘हे’ खास कारण

Pair – एखादा फलंदाज कसोटी सामन्यातील दोन्ही डावांमध्ये एकही धाव न करता बाद झाल्यास त्याला ‘पेअर’ म्हणतात.

King Pair – सामन्यातील दोन्ही डावांमध्ये पहिल्याच चेंडूत बाद झाल्यास ‘किंग पेअर’ असे म्हणतात.

Audi – जर एखादा फलंदाज सलग चार वेळा डक मिळाल्यावर त्याला ‘ऑडी’ असे म्हटले जाते. चार डक्समुळे (००००) अशी आकृती दिसते. ही आकृती ऑडी कंपनीच्या लोगो प्रमाणे असल्याने हा शब्द क्रिकेटमध्ये प्रचलित झाला. काहीजण या स्थितीला ‘Olympic rings’ असेही म्हणतात.

आतापर्यंत बॉब हॉलंड (१९८५), अजित आगरकर (१९९९-२०००) आणि मोहम्मद आसिफ (२००६) या तीन खेळाडूंच्या नावावर ऑडी करण्याचा विक्रम आहे. अजित आगरकर हे मुळचे मुंबईचे असल्याने त्यांना ‘Bombay Duck’ असे नाव पडले होते.