लंडन, न्यूयॉर्कच नव्हे… आता मुंबई महानगरीतही दोन विमानतळ ! नवी मुंबईच्या नव्या कोऱ्या विमानतळाची ही आहेत वैशिष्ट्ये…

कसा आहे हा विमानतळ?

नवी मुंबई आंतरराष्ट्रीय विमानतळ हा देशातील सर्वात मोठ्या ग्रीनफिल्ड विमानतळ प्रकल्पांपैकी एक आहे. सार्वजनिक-खाजगी भागीदारी या मॉडेलवर तो उभारण्यात आला आहे. सिडकोकडे २६ टक्के आणि एनएमआयएएल कडे ७४ टक्के हिस्सा आहे. तब्बल ११६० हेक्टर म्हणजे सुमारे २८६० एकर क्षेत्रावर हे एअरपोर्ट उभे करण्यात आले आहे. सद्यःस्थितीत पहिला टप्पा दरवर्षी २० दशलक्ष प्रवासी हाताळण्याची क्षमता ठेवतो. अंतिम टप्प्यात विमानतळाची प्रवासी क्षमता ९० दशलक्षांपर्यंत वाढवली जाणार आहे. त्याच वेळी तब्बल साडेतीन दशलक्ष टन मालवाहतूक येथे होऊ शकेल. या पहिल्या टप्प्यासाठी सुमारे १९६४६ कोटी रुपयांची गुंतवणूक झाली आहे, तर अंतिम टप्प्यापर्यंत एकूण गुंतवणूक एक लाख कोटी रुपयांवर जाईल. या प्रकल्पाचे औपचारिक परवानेही आता पूर्ण झाले असून तीस सप्टेंबर रोजी नागरी विमान वाहतूक महासंचालनालयाने नवी मुंबई आंतरराष्ट्रीय विमानतळाला एरोड्रोम परवाना दिला आहे. त्यामुळे लवकरच देशांतर्गत आणि आंतरराष्ट्रीय उड्डाणे सुरू होतील अशी आशा आहे.

चार टर्मिनल, देशात एकमेव

दोन समांतर धावपट्ट्या हे या विमानतळाचे सर्वात मोठे वैशिष्ट्य असणार आहे. प्रत्येकी ३७०० मीटर लांबीच्या या धावपट्ट्या सर्व प्रकारच्या हवामानात आणि दिवसरात्र कार्यक्षम राहू शकतात. त्यासाठी धावपट्ट्यांची बांधणी करताना कॅट २ आणि कॅट ३ आयएलएस प्रणाली याठिकाणी बसवण्यात आली आहे. विमानतळाची वास्तुरचनाही गेल्या काही दिवसांपासून चर्चेत आहे. कमळपुष्पावर आधारित टर्मिनलची रचनेमुळे अनेकांसाठी हा अैात्सुक्याचा विषय ठरला आहे. जागतिक स्तरावर कार्यक्षम विमानतळांमध्ये स्थान मिळविण्याच्या दृष्टीने अनेक तंत्रसुविधा येथे उपलब्ध करून दिल्या आहेत. सर्व टर्मिनल्सना जोडणारी स्वयंचलित ‘पीपल मूव्हर’ प्रणाली ही एक खास वैशिष्ट्य येथे आहे. चारही टर्मिनल्स (टी१, टी२, टी३ आणि टी४) हे भूमिगत नेटवर्कद्वारे जोडले जाणार असून प्रवासी कोणत्याही टर्मिनलवर चेक-इन करू शकतील. त्यांचे सामान स्वयंचलितपणे दुसऱ्या टर्मिनलवर पोहोचवले जाईल. याशिवाय नवी मुंबई आंतरराष्ट्रीय विमानतळ येथे मेट्रो स्थानकावरून थेट चेक-इनची सुविधा उपलब्ध असेल. अर्थात विमानतळ पूर्ण क्षमतेने सुरू झाल्यावर या सुविधेचा लाभ घेता येणार आहे.

सर्वाधिक पर्यावरणपूरक

नवी मुंबई आंतरराष्ट्रीय विमानतळाची उभारणी करत असताना या विमानतळावर अधिकाधिक पर्यावरणपूरक सुविधा उपलब्ध करून देण्याचा प्रयत्न केला जात आहे. सस्टेनेबल एव्हिएशन फ्युएलसाठी साठवण व्यवस्था हे या विमानतळाचे सर्वात मोठे वैशिट्य असणार आहे. तब्बल सत्तेचाळीस मेगावॉट क्षमतेचा सौरऊर्जा प्रकल्प येथे उभारण्यात येणार आहे. प्रवाशांच्या वाहतुकीसाठी विद्युत बस सेवा सुरू केली जाईल. या सर्व उपाययोजना ‘नेट झिरो २०५०’ या जागतिक उद्दिष्टाशी जोडलेल्या आहेत आणि त्यामुळे नवी मुंबई आंतरराष्ट्रीय विमानतळ खऱ्या अर्थाने पर्यावरणपूरक विमानतळ म्हणून उदयास येणार आहे.

कनेक्टिव्हीटीचा विचार कसा?

अटल सेतू अर्थात मुंबई ट्रान्स हार्बर लिंकद्वारे तो थेट मुंबईशी जोडला जाणार आहे. प्रस्तावित मेट्रो लाईन ८ अर्थात गोल्ड लाईन छत्रपती शिवाजी महाराज आंतरराष्ट्रीय विमानतळ, मुंबई आणि नवी मुंबई आंतरराष्ट्रीय विमानतळाला जोडेल, तर मुंबई-अहमदाबाद बुलेट ट्रेन प्रकल्पात नवी मुंबई आंतरराष्ट्रीय विमानतळ येथे भूमिगत स्थानक असेल. भविष्यात नवी मुंबई आंतरराष्ट्रीय विमानतळ हा देशातील पहिला जलपरिवहन असलेला विमानतळ ठरणार आहे. वॉटर टॅक्सीमुळे मुंबई व आसपासच्या किनारपट्टीशी थेट संपर्क साधता येईल. अशा प्रकारे रेल्वे, रस्ता, मेट्रो, समुद्र आणि हवाई या सर्व माध्यमांना एकत्र करणारा हा देशातील पहिलाच बहुआयामी विमानतळ ठरेल. या प्रकल्पाचा परिणाम केवळ प्रवासी सेवांवर मर्यादित नसून तो आर्थिक वृद्धी आणि रोजगारनिर्मितीचा मोठा स्रोत ठरणार आहे. पुढील तीन वर्षांत १५ ते १८ हजार थेट आणि अप्रत्यक्ष रोजगार निर्माण होतील असा अंदाज आहे. याचबरोबर पुढील २० वर्षांत हा आकडा तब्बल एक लाखांवर पोहोचेल, असा दावा केला जात आहे.