आत्माराम परब आर्क्टिक सर्कलच्या काठावर वसलेला पिटुकला देश- आइसलॅण्ड! आकाराने महाराष्ट्राच्या एकतृतीयांश. लोकसंख्या जेमतेम साडेतीन लाख, पण या देशात येणाऱ्या पर्यटकांची संख्या तब्बल २५ लाख, इतका हा पर्यटकप्रिय देश. उन्हाळा असो की हिवाळा कोणत्याही ऋतूत येथे पर्यटकांसाठी सृष्टिसौंदर्याचा अफाट खजिनाच पसरलेला असतो. धबधबे, ज्वालामुखी, डायमंड बीच, गरम पाण्याची कुंडे, मैलोन्मैल पसरलेली गवताळ कुरणे आणि जवळपास संपूर्ण वर्षभर दिसणारे नॉर्दन लाइट्स! हे सारं पाहण्यासाठी पर्यटकांची झुंबड उडते. देशाच्या नावात आइसलॅण्ड असले तरी येथील केवळ आठ टक्के भूभागावरच बर्फ आहे. उरलेली जमीन! पण ज्या कोणी या देशाला सर्वप्रथम भेट दिली असेल त्याने तो बर्फाळ भागच आधी पाहिला असावा कदाचित. या भागात डायमंड बीच हा प्रसिद्ध समुद्रकिनारा आहे. समुद्राजवळच असलेल्या जोकुसलराना या ग्लेशियरमधून हिमखंड तुटून एका लगूनमध्ये साठतात. समुद्राच्या बाजूस असणारे लगूनचे तोंड अत्यंत अरुंद आहे. परिणामी मोठे हिमखंड जसेच्या तसे समुद्रात न जाता त्याचे लहान-मोठे तुकडे होतात. समुद्रात जाणारे हे तुकडे भरतीबरोबर पुन्हा समुद्रकिनारी येऊन पडतात. नॉर्वेजियन समुद्राचा हा किनारा मग अशा असंख्य लहान-मोठय़ा तुकडय़ांनी भरून जातो. विविध आकारांच्या, असंख्य तुकडय़ांनी या किनाऱ्याला डायमंड बीच हे सार्थ नाव बहाल केले आहे. आइसलॅण्डला लॅण्ड ऑफ आइस अ‍ॅण्ड फायर असेही म्हटले जाते. कारण येथे अनेक ठिकाणी कमी-अधिक प्रमाणात निद्रिस्त ज्वालामुखी आहे. यातील काही ठिकाणी अधूनमधून ज्वालामुखीचा उद्रेक होतो. येथील डोंगर तर ज्वालामुखीनेच तयार झाले आहेत. सात-आठ वर्षांपूर्वी येथील एका ज्वालामुखीच्या उद्रेकामुळे युरोपातील काही भागांत तीन-चार महिने विमानोड्डाण कठीण होऊन बसले होते. या ज्वालामुखीच्या डोंगराचे भव्य रूप मोहक आहे. तशीच येथील गरम पाण्याची कुंडेदेखील! येथे अनेक ठिकाणी जिओ थर्मल कारंजी उसळताना दिसतात. गरम पाण्याच्या कुंडांना येथे जिओ थर्मल पूल म्हणून संबोधले जाते. त्यात आंघोळीची सोय असते आणि त्यासाठी ३५-४० डॉलर मोजावे लागतात. आइसलॅण्डचे सर्वात मोठे आकर्षण म्हणजे येथे जवळपास वर्षभर दिसणारा नॉर्दन लाइट. आर्क्टिक सर्कलच्या काठावर वसल्यामुळे येथून नॉर्दन लाइट पाहण्याची संधी हमखास मिळते. एरवी आर्क्टिक सर्कलच्या देशांमध्ये २४ तास दिवस किंवा रात्र असते तसा प्रकार येथे नाही. तुलनेने दिवस छोटाच असतो. हिवाळ्यात तर आणखीनच छोटा होतो. भौगोलिक स्थानाचे सारे लाभ नॉर्दन लाइट्स दिसण्यास पूरक ठरतात. त्यामुळे नॉर्दन लाइट्स पाहण्यासाठी आइसलॅण्ड हे पर्यटकांचे आवडते ठिकाण झाले आहे. वर्षांतील जवळपास सहा महिने हिवाळा आणि एरवी प्रचंड वारे त्यामुळे येथे झाडांचे अस्तित्व जवळपास नसल्यातच जमा आहे. पण उन्हाळा असला की मैलोन्मैल खुरटय़ा गवताचे रान दिसू लागते. तशीही येथील वस्ती विरळच आहे. त्यामुळे नुसते हिरव्यागार गवताने आच्छादलेल्या डोंगरांचेच येथे साम्राज्य असते. मायक्रोसॉफ्ट विडोंजच्या डेस्कटॉपवर जी हिरवाई दिसते ती आइसलॅण्डचीच आहे. या जोडीला असतात ते धबधबे. प्रचंड धबधब्यांनी हा देश नटला आहे. अनेक धबधब्यांमध्ये त्यांच्या आतील बाजूस जाता येते. मे-जूनमध्ये सूर्यास्ताच्या वेळी त्या धबधब्याच्या प्रपातासमोर सूर्य येतो. ती वेळ कॅमेऱ्यात पकडणे हे अनेक छायाचित्रकारांचे स्वप्न असते. तर अनेक ठिकाणी सपाटीवरून जाताना अचानक धबधब्यांचा आवाज येऊ लागतो. थोडे पुढे गेल्यावर लगेचच एखाद्या घळीत कोसळणारा धबधबा दिसतो. धबधब्यांचे इथे इतके वैविध्य आहे की केवळ त्यासाठीदेखील अनेकजण येथे भेट देतात. या छोटाशा देशातील काही बाबी अतिशय वाखणण्याजोग्या आहेत. इथे ख्रिश्चन धर्म अधिकृत असला तरी इतर धर्मीयांचेही वास्तव्य येथे आहे. मात्र कोणत्याही धर्मास त्यांच्या धार्मिक कृत्याचे प्रदर्शन सार्वजनिक ठिकाणी करण्यास सक्त मनाई आहे. असा सरकारी आदेश काढणारा कदाचित हा एकमेव देश असावा. त्यामुळे प्रत्येक गावात केवळ एकच चर्च आहे. वस्ती विरळ आणि दोन गावा-शहरांमधील अंतर खूप असले तरी वाटेत हॉटेल, मोटेल वगैरेचे प्रमाण जवळपास नाहीच. जी काही हॉटेल आहेत ती शहरातच. या रस्त्यांवरून पर्यटकांना स्वत: वाहन चालवण्याची सुविधा आहे, तशा गाडय़ाही मिळतात. मात्र लेफ्ट हॅण्ड ड्राइव्ह असल्याने पर्यटकांच्या अपघातांचे प्रमाण वाढते आहे. या रहदारीच्या नियमाची जाणीव ठेवूनच वाहन चालवावे. दुसरी मजेशीर बाब म्हणजे येथे जन्माला आलेल्या बालकांचे नामकरण त्यांचे पालक स्वतच्या आवडीनुसार करू शकत नाहीत. सरकारी कार्यालयातून उपलब्ध नावांची यादी जाहीर केली जाते. त्यातून नाव निवडावे लागते. तसा हा देश पिटुकला असला तरी संपूर्ण देश भटकायचा तर किमान आठ दिवस हाताशी हवेतच! हा देश तुलनेने अधिक महागडा आहे. मात्र भारतीय पर्यटकांची संख्या चांगलीच वाढत आहे. रेकाविक गावात भारतीय पद्धतीची चार हॉटेल्स आहेत, यावरूनच याची जाणीव होते. बॉलीवूडच्या अनेक चित्रपटांत या देशाचे दर्शन घडते. खर्चीक असले तरी काही हटके पाहायचे असेल तर नक्कीच एकदा भेट द्या. केव्हा जावे? इथे मे ते सप्टेंबर उन्हाळा आणि ऑक्टोबर ते एप्रिल हिवाळा असतो. या दोन्ही ऋतूंत येथे पर्यटनाची धमाल असते. डायमंड बीच वर्षभर पाहता येतो. कसे जावे : भारतातून थेट विमानसेवा नाही. युरोपातील बहुतांश देशांतून विमानाने जाता येते. अनेक वर्षे हा देश डेन्मार्कच्या अधिपत्याखाली होता. आजही या देशाचा स्वतंत्र दूतावास नाही. डेन्मार्कच्या दूतावासातून व्हिसा घ्यावा लागतो. response.lokprabha@expressindia.com
