मुंबई : ‘नाटक हा प्रथा व परंपरेमध्ये अडकलेला प्रकार नसून कल्पकता व सृजनशीलतेचा एक अनोखा संगम आहे. मराठीतील हौशी, प्रायोगिक, व्यावसायिक आणि पथनाट्यातील सर्व कलाकार, तंत्रज्ञ, दिग्गज रंगकर्मी व महाराष्ट्रातील मराठी माणसाने नाट्यकलेला प्रथा व परंपरेच्या चौकटीत अडकून ठेवले नाही. तर काळानुरुप आवश्यक ते नवनवीन प्रयोग हरतऱ्हेची आव्हाने पेलत केले आहेत. त्यामुळे आपली मराठी नाट्यसंस्कृती ही देशात सर्वोत्तम आणि पहिल्या क्रमांकाची आहे’, असे गौरवोद्गार राज्याचे सांस्कृतिक कार्य मंत्री ॲड. आशिष शेलार यांनी काढले. मराठी नाटक ही केवळ कलात्मक अभिव्यक्ती नसून समाजमनाला आकार देणारी प्रेरणाशक्ती आहे. त्यामुळे कलावंतांच्या कर्तृत्वाचा सन्मान करताना शासनाच्यावतीने त्यांना भक्कम पाठिंबा देणार असल्याचेही शेलार यांनी जाहीर केले.
अखिल भारतीय मराठी नाट्य परिषदेतर्फे प्रतिवर्षी आद्य मराठी नाटककार गोविंद बल्लाळ देवल यांच्या स्मृतिदिनाप्रित्यर्थ १४ जून रोजी रंगकर्मींना त्यांच्या रंगभूमीवरील उल्लेखनीय कार्याबद्दल पुरस्कार देऊन सन्मानित करण्यात येते. यंदा ज्येष्ठ अभिनेत्री नीना कुळकर्णी व ज्येष्ठ अभिनेते सुरेश साखवळकर यांना जीवनगौरव पुरस्कार प्रदान करून गौरविण्यात आले. शाल, मानपत्र आणि रोख रक्कम ५१ हजार रुपये असे या जीवनगौरव पुरस्काराचे स्वरूप आहे. तसेच प्रायोगिक नाटक, व्यावसायिक नाटक, बालरंगभूमी, लोककलावंत, नाट्यपरिषद कार्यकर्ता, नाट्यसंस्थेतील कलाकार, तंत्रज्ञ व अधिकाऱ्यांना सांस्कृतिक कार्यमंत्री ॲड. आशिष शेलार यांच्या हस्ते विविध पुरस्कार देऊन सन्मानित करण्यात आले. हा पुरस्कार सोहळा व कलावंत मेळावा माटुंगा रोड (पश्चिम) येथील यशवंत नाट्यमंदिर येथे नाट्य परिषदेचे सभासद, कलाकार व इतर मान्यवरांच्या उपस्थितीत संपन्न झाला. कुणाल रेगे यांनी सूत्रसंचालनाची धुरा सांभाळली, तर उपाध्यक्ष (प्रशासन) नरेश गडेकर यांनी आभार प्रदर्शन केले. पुरस्कार सोहळ्यानंतर ‘गंधर्व भूषण जयराम शिलेदार संगीत नाट्य सेवा ट्रस्ट’ प्रस्तुत आणि मराठी रंगभूमी, पुणे निर्मित ‘गोविंदायन’ या कार्यक्रमाचे आयोजन करण्यात आले होते. या कार्यक्रमामध्ये संगीत शारदा, संगीत संशयकल्लोळ, संगीत मृच्छकटिक नाटकातील प्रवेशांचे सादरीकरण करण्यात आले. अमेरिकेतील पूर्वनियोजित नाट्यप्रयोगामुळे अखिल भारतीय मराठी नाट्य परिषदेचे अध्यक्ष व प्रसिद्ध अभिनेते प्रशांत दामले या सोहळ्यास पस्थित राहू शकले नाहीत.
‘अखिल भारतीय मराठी नाट्य परिषदेकडून जीवनगौरव पुरस्काराने सन्मानित होणे, हा माझ्या आयुष्यातील आनंदाचा महत्वपूर्ण क्षण आहे. हा पुरस्कार मी पु. ल. देशपांडे आणि छोटा गंधर्व यांना समर्पित करतो. बालगंधर्व, मास्टर दीनानाथ मंगेशकर, केशवराव भोसले, छोटा गंधर्व आदी दिग्गज मंडळींनी संगीत नाटकांचा सुवर्णकाळ दाखविला. मात्र सध्या संगीत नाटकांची परंपरा विपन्नावस्थेत आहे, आम्ही राज्यातील २० नाट्यसंस्था मिळून संगीत नाटक पुढे नेण्यासाठी प्रयत्न करीत आहोत, या प्रयत्नांना महाराष्ट्र शासनाने पाठबळ द्यावे आणि यासंबंधित चर्चेसाठी वेळ द्यावा’, असे आवाहन सुरेश साखवळकर यांनी जीवनगौरव पुरस्कार स्वीकारल्यानंतर केले. तर नीना कुळकर्णी यांनीही पुरस्कार स्वीकारल्यानंतर आपले मनोगत व्यक्त करताना, ‘मी गेल्या ५५ वर्षांहून अधिक काळ रंगभूमीची सेवा करते आहे. पंडित सत्यदेव दुबे आणि विजय मेहता या माझ्या गुरूंकडून खूप काही शिकल्यामुळे मला अभिनयातील व्यापक दृष्टिकोन प्राप्त झाला. नाटक ही एक सामूहिक कला आहे, त्यामुळे या जीवनगौरव पुरस्कारात माझे सहकलाकार, तंत्रज्ञ व बॅकस्टेजच्या मंडळींचा मोठा वाटा आहे. तसेच आजवरच्या प्रवासात कुटुंबातील मंडळींनीही प्रचंड सहकार्य केले’ असे सांगितले.
महिन्याभरात नाट्यक्षेत्रातील समस्या दूर करण्याचे ॲड. आशिष शेलार यांचे आश्वासन
अखिल भारतीय मराठी नाट्य परिषदेचे उपाध्यक्ष (उपक्रम) भाऊसाहेब भोईर यांनी कार्यक्रमाचे प्रास्ताविक सादर करताना नाट्यक्षेत्रातील विविध समस्या मांडत सांस्कृतिक कार्य मंत्र्यांसमोर विविध मागण्या ठेवल्या. लोककलावंतांचे प्रश्नही मांडले. यानंतर आपले मनोगत व्यक्त करताना, आशिष शेलार यांनी नाटकाच्या बससाठी आरटीओकडून हवी असणारी सवलत आणि पथकर नाक्यावरील सवलती यावर महिन्याभरात सकारात्मक निर्णय घेतला जाईल, असे आश्वासन दिले. तसेच, नाटकाच्या बस गाड्यांच्या विशिष्ट रचनेसंदर्भात संबंधित विभागाबरोबर येत्या १५ दिवसांत संयुक्त बैठक घेण्यात येईल, नाटकाच्या बस गाड्यांसाठी आवश्यक असणाऱ्या वाहनतळाचा प्रश्नही मार्गी लावला जाईल. आणि नाटकांना शासनाकडून दिल्या जाणाऱ्या अनुदानाची रक्कम, अनुदान मिळण्यासाठी लागणारा कालावधी याबाबत नाट्यकर्मींच्या मनात असलेला निर्णय लवकरच घेतला जाईल, असेही त्यांनी स्पष्ट केले.
ऑगस्ट महिन्यात राज्यस्तरीय मराठी एकांकिका स्पर्धा, प्रथम क्रमांकास १ लाख रुपयांचे पारितोषिक अखिल भारतीय मराठी नाट्य परिषदेतर्फे राज्यस्तरीय मराठी एकांकिका स्पर्धेचे म्हणजेच नाट्यपरिषद करंडकाचे आयोजन करण्यात येणार आहे. या स्पर्धेची प्राथमिक फेरी महाराष्ट्रातील २० केंद्रांवर २ व ३ ऑगस्ट रोजी आणि अंतिम फेरी १८ ते २१ ऑगस्ट २०२५ या कालावधीत होणार आहे. या स्पर्धेत प्रथम क्रमांकाने विजेती ठरणाऱ्या एकांकिकेला १ लाख रुपये, द्वितीय क्रमांकाच्या एकांकिकेस ७५ हजार रुपये, तृतीय क्रमांकाच्या एकांकिकेस ५० हजार आणि उत्तेजनार्थ पुरस्कार जिंकणाऱ्या एकांकिकेस २५ हजार रुपये आणि इतर वैयक्तिक पारितोषिके प्रदान करण्यात येणार आहेत, अशी घोषणा भाऊसाहेब भोईर यांनी केली.
