मुंबई: भारतासह आशियातील काही देशांमध्ये करोना रुग्णांच्या संख्येत वाढ होण्यामागे जेएन.१ विषाणूच्या उत्परिवर्तनामुळे तयार झालेले एनबी.१.८.१ आणि एलएफ.७ हे नवीन उपप्रकार कारणीभूत आहेत. मात्र असे असले तरी या उपप्रकरांची लक्षणे करोनाच्या अन्य प्रकारांपेक्षा भिन्न असल्याचे निदर्शनास आले आहे. त्यामुळे ही लक्षणे दिसताच तातडीने निदान करण्याचा सल्ला तज्ज्ञांकडून देण्यात आला आहे.
जेएन.१ हा विषाणू ओमिक्रॉनचा एक उपप्रकार असून, तो बीए.२.८६ प्रकारापासून विकसित झाला आहे. हा पिरोला या नावानेही ओळखला जातो. सर्वात प्रथम तो २०२३ मध्ये लक्झेंबर्गमध्ये सापडला. त्यानंतर तो हळूहळू जगाच्या अन्य भागामध्ये पसरला. जेएन.१ च्या उत्परिवर्तनातून एनबी.१.८.१ आणि एलएफ.७ हे दोन नवे उपप्रकार तयार झाले आहेत. या उपप्रकाराचे रुग्ण सध्या सिंगापूर आणि हाँगकाँगसह भारतामध्ये मोठ्या प्रमाणात निदर्शनास येत आहेत. या आजारापासून सध्या गंभीर असा धोका नसला तरी जेएन.१ च्या या संसर्गांमध्ये दोन लक्षणे करोनाच्या अन्य उपप्रकारांपेक्षा वेगळी असल्याचे निदर्शनास आले आहे.
जेएन.१ हा विषाणून त्याच्या प्रथिनातील विशिष्ट उत्परिवर्तनांमुळे मागील प्रकारांपेक्षा अधिक संक्रमित असल्याचे म्हटले जाते. जेएन.१ ची बहुतेक लक्षणे इतर ओमिक्रॉन प्रकारांसारखीच आहेत. त्यामध्ये ताप किंवा थंडी वाजणे, कोरडा खोकला, घसा खवखवणे, थकवा, डोकेदुखी, वाहणारे किंवा बंद झालेले नाक, स्नायू दुखणे, श्वास घेण्यास त्रास होणे (गंभीर प्रकरणांमध्ये) ही लक्षणे सहसा संपर्कात आल्यानंतर २ ते १४ दिवसांनी दिसून येतात आणि बहुतेकदा सौम्य असतात, रुग्ण घरीच लवकर बरे होतात.
दोन वेगवेगळी लक्षणे
जेएन.१ ची अनेक लक्षणे ही करोनाच्या लक्षणांप्रमाणे असली तरी दोन लक्षणे अधिक वारंवारपणे किंवा स्पष्टपणे नोंदवली गेली आहेत. पहिल्या लक्षणामध्ये सतत कमी ताप येणे आणि दुसऱ्या लक्षणामध्ये मळमळ, भूक न लागणे, पोटात अस्वस्थता आणि अतिसार याची तीव्रता वाढत आहे. जेएन.१ ची ही नवी लक्षणे त्याच्या अनुवांशिक उत्परिवर्तनांमुळे उद््भवली आहेत. हे उत्परिवर्तन मानवी पेशींच्या संपर्कात जलद येण्याच्या क्षमतेमुळे विषाणूला अधिक संसर्गजन्य बनवतात. मात्र अद्यापपर्यंत या आजाराची तीव्रता फार वाढलेली नाही.
सतत कमी ताप
करोनाच्या यापूर्वीच्या प्रकारांप्रमाणे घाम येणे आणि थंडी वाजणे यासह उच्च ताप सामान्य होता. जेएन.१ संसर्गामुळे अनेकदा सतत कमी ताप येतो. सामान्यतः ३७.६ डिग्री सेल्सियस आणि ३८.१ डिग्री सेल्सियस इतका ताप येतो. या तापात जलद श्वास घेणे किंवा स्पर्शास उबदार होणे यांसारखी नियमित लक्षणे दिसून येत नाहीत. त्याऐवजी, शरीराच्या तापमान नियमनात बदल होतो. त्याला हायपरथर्मिया म्हणतात. या लक्षणाकडे सहज दुर्लक्ष केले जाऊ शकते किंवा सौम्य थकवा किंवा इतर किरकोळ आजार समजले जाऊ शकते. सततचा सौम्य ताप हा शरीर विषाणूशी लढत असल्याचे दर्शवितो. हे ओळखल्याने लवकर चाचणी आणि इतरांमध्ये पसरण्यापासून रोखण्यासाठी विलगीकरण करता येऊ शकते.
पचनसंस्थेच्या समस्या
जेएन.१ चे दुसरे लक्षण म्हणजे मळमळ, भूक न लागणे, पोटात अस्वस्थता आणि अतिसार यासारख्या पचनसंस्थेच्या समस्यांची वारंवारता वाढली आहे. यापूर्वी करोनाच्या प्रकारांमध्येही पचनसंस्थेची लक्षणे आढळली असली तरी त्यांची तीव्रता कमी होती. बहुतांशी सौम्य होती. जेएन.१ च्या उपप्रकारांमध्ये ही लक्षणे तीव्र स्वरुपाची आढळून येत आहेत.
भारतात प्रथम कोठे आढळले
– एनबी.१.८.१ : तामिळनाडूत एप्रिल २०२५ मध्ये पहिल्यांदा आढळले
– एलएफ.७ : गुजरात येथे मे २०२५ मध्ये चार रुग्ण सापडले
