राज्याच्या शालेय शिक्षण दर्जात घसरण; केंद्राचा ‘परफॉर्मन्स ग्रेडिंग इंडेक्स’ अहवाल

‘परफॉर्मन्स ग्रेडिंग इंडेक्स’ या अहवालात शालेय शिक्षण प्रणालीचे मूल्यमापन करण्यात येते. सन २०२१-२२ साठी मूल्यमापन निकषांमध्ये काही बदल करून ‘परफॉर्मन्स ग्रेडिंग इंडेक्स २.०’ असे नामकरण करण्यात आले. त्यानुसार एकूण ७३ निकषांवर मूल्यमापन करण्यात आले. हे निकष निष्पत्ती आणि प्रशासकीय व्यवस्थापन या दोन गटांत विभागण्यात आले. त्यानंतर त्यांची सहा क्षेत्रांमध्ये विभागणी करण्यात आली. त्यात अध्ययन निष्पत्ती, पायाभूत सुविधा, प्रशासकीय प्रक्रिया, शिक्षक शिक्षण आणि प्रशिक्षण, समानता, उपलब्धता आदींचा त्यात समावेश होता. या मूल्यमापनात गुणांनुसार श्रेणी निश्चित करण्यात आली. त्यानुसार ९४१ ते १०० गुणांसाठी दक्ष, ८८१ ते ९४० गुणांसाठी उत्कर्ष, ८२१ ते ८८० गुणांसाठी अति उत्तम, ६७१ ते ८२० गुणांसाठी उत्तम, ७०१ ते ७६० गुणांसाठी प्रचेस्ट १, ६४१ ते ७०० गुणांसाठी प्रचेस्ट २, ५८१ ते ६४० गुणांसाठी प्रचेस्ट ३ आणि ४६० ते ५२१ या गुणांसाठी आकांक्षी श्रेणी देण्यात आली.

मूल्यमापनात महाराष्ट्राला एक हजारपैकी ५८३.२ गुण मिळाल्याने त्याचा समावेश ‘प्रचेस्ट ३’ या श्रेणीत झाला आहे. अध्ययननिष्पत्ती आणि गुणवत्तेमध्ये घसरण झाली आहे. या गटात २४० पैकी केवळ ६५.८ गुणांसह राज्य ‘आकांक्षी १’ या श्रेणीत गेले आहे. पायाभूत सुविधा गटात १९० पैकी ७३.४ गुणांसह ‘प्रचेस्ट ३’ ही श्रेणी मिळाली आहे. शिक्षक शिक्षण आणि प्रशिक्षण या गटात १०० पैकी ७३.६ गुणांसह अतिउत्तम श्रेणी प्राप्त केली आहे. शिक्षणाची उपलब्धता या गटात ८० पैकी ६४.७ गुण, तर समानता या गटात २६० पैकी २३३.४ गुण मिळवून उत्कर्ष श्रेणी मिळवत चांगली कामगिरी केली आहे. ‘प्रचेस्ट ३’ या श्रेणीत महाराष्ट्रासह गुजरात, केरळ, दिल्ली, पुदुच्चेरी, तमिळनाडू या राज्यांचा समावेश आहे. तर पंजाब आणि चंडिगढ या दोनच राज्यांनी ‘प्रचेस्ट २’ या श्रेणीत स्थान मिळवत आघाडी घेतली.

महाराष्ट्राची कामगिरी

• मूल्यमापनात एक हजारपैकी ५८३.२ गुण मिळाल्याने ‘प्रचेस्ट ३’ श्रेणीत समावेश.

• अध्ययननिष्पत्ती आणि गुणवत्तेमध्ये ‘आकांक्षी १’, पायाभूत सुविधा गटात ‘प्रचेस्ट ३’ श्रेणी.

• शिक्षक शिक्षण आणि प्रशिक्षणात अतिउत्तम.

• शिक्षण उपलब्धता, समानता गटात उत्कर्ष श्रेणी.