पुणे : राज्यात मराठी आणि इंग्रजी माध्यमाच्या शाळांमध्ये पहिलीपासून तिसरी भाषा म्हणून हिंदी किंवा भारतीय भाषा शिकविण्याचा शासन निर्णय प्रसिद्ध केल्यानंतर एकाच दिवसात तिसऱ्या भाषेचा समावेश असलेले वेळापत्रक आणि विषयनिहाय योजना राज्य शैक्षणिक संशोधन आणि प्रशिक्षण परिषदेने (एससीईआरटी) जाहीर केली. मात्र, तिसऱ्या भाषेसाठीची पाठ्यपुस्तके आणि शिक्षक कसे उपलब्ध करणार, ऑनलाइन शिकण्याबाबतची पद्धत कशी असणार, याबाबत स्पष्टता नसल्याने वेळापत्रकाची घाई कशासाठी, असा प्रश्न शैक्षणिक वर्तुळातून उपस्थित करण्यात येत आहे.
मराठी आणि इंग्रजी माध्यमाच्या शाळांध्ये पहिलीपासून तिसरी भाषा म्हणून सर्वसाधारणपणे हिंदी किंवा काही अटींसह अन्य भारतीय भाषांचा पर्याय उपलब्ध करून देणारे शुद्धिपत्रक शालेय शिक्षण विभागाने १७ जून रोजी प्रसिद्ध केले. यामुळे राज्यात हिंदी पहिलीपासून अप्रत्यक्षपणे सक्तीनेच शिकवली जाणार असल्याचे दिसून येत आहे. या निर्णयावर राज्यभर तीव्र प्रतिक्रिया उमटत असताना, शिक्षण विभागाने आता निर्णयाच्या अंमलबजावणीचे पाऊल उचलले आहे.
इयत्ता पहिलीसाठी नवा अभ्यासक्रम लागू झाल्याने ‘एससीईआरटी’चे संचालक राहुल रेखावार यांनी सुधारित विषययोजना, तासिका विभागणी आणि वेळापत्रकाबाबतचे परिपत्रक गुरुवारी प्रसिद्ध केले. त्यानुसार, मराठी माध्यमाच्या शाळांमध्ये मराठी (स्तर १), इंग्रजी (स्तर २) , हिंदी किंवा इतर भारतीय भाषा, गणित, कलाशिक्षण, आरोग्य व शारीरिक शिक्षण, कार्यशिक्षण, तर इंग्रजी माध्यमाच्या शाळांमध्ये इंग्रजी (स्तर १), मराठी (स्तर २), हिंदी किंवा इतर भारतीय भाषा, गणित, कलाशिक्षण, आरोग्य व शारीरिक शिक्षण, तर अन्य माध्यमांच्या शाळांमध्ये हिंदी, ऊर्दू, कन्नड, गुजराती, तमिळ, तेलुगू, सिंधी, बंगाली यापैकी माध्यम भाषा (स्तर १), इंग्रजी (स्तर २), मराठी (अन्य माध्यमांसाठी), गणित, कलाशिक्षण, आरोग्य व शारीरिक शिक्षण असे विषय असणार आहेत. स्काउट-गाइड हा विषय ऐच्छिक असणार आहे.
विषययोजना, वेळापत्रकाबाबतचे निर्देश इयत्ता पहिलीसाठी शैक्षणिक वर्ष २०२५-२६पासून अंमलात येतील. इयत्ता दुसरीसाठी नवीन पाठ्यपुस्तके लागू झाल्यावर निर्देश बंधनकारक राहतील. तासिकेच्या क्रमवारीमध्ये, शाळा सुरू करण्याच्या वेळेमध्ये शाळांना बदल करता येतील. मात्र, विषयनिहाय अध्ययन-अध्यापनाचा साप्ताहिक आणि वार्षिक घड्याळी तासांचा कालावधी कोणत्याही विषयासाठी शाळास्तरावर कमी करता येणार नाही, असे स्पष्ट करण्यात आले आहे.
शालेय कामकाज २३७ दिवस
राष्ट्रीय अभ्यासक्रम आराखड्यानुसार वार्षिक ९९० तास अध्ययन होणे आवश्यक आहे. त्या दृष्टीने शालेय कामकाज आता २३७ दिवस होणार आहे, तर रविवार आणि अन्य सुट्या मिळून एकूण सुट्ट्या १२८ दिवस असतील. शाळेतील अध्ययन-अध्यापन कृतींसाठी (वर्गकार्य) २१० दिवस, परीक्षा, मूल्यांकन आणि आनुषंगिक कृतींसाठी १४ दिवस, तर सहशालेय उपक्रमांसाठी १३ दिवस असल्याचे परिपत्रकात नमूद करण्यात आले आहे.
