Kojagiri Purnima 2025: शरद ऋतूच्या आगमनाने वातावरणात बदल होतो आणि पावसाळ्याकडून हिवाळ्याकडे संक्रमण सुरू होते. या बदलांना सामोरे जाण्यासाठी शरीराला अधिक शक्ती आणि पोषणाची गरज असते. हीच वेळ असते कोजागिरी पौर्णिमेची, जी भारतीय संस्कृती आणि आरोग्याच्या दृष्टीने अत्यंत महत्त्वाची मानली जाते. पौर्णिमेच्या रात्री मसाला दूध पिण्याची ही अनोखी परंपरा केवळ श्रद्धा नसून, ती ऋतूमानानुसार शरीराला तयार करण्याचे एक अद्भुत आयुर्वेदिक रहस्य आहे.
मसाला दूध: आरोग्य आणि पोषण यांचे संयोजन
दूध हे कॅल्शियमचा एक उत्कृष्ट स्रोत असल्याने ते शरीराला आगामी थंडीसाठी बळकट करते. आयुर्वेद सांगतो की दुधात सुका मेवा, वेलची, दालचिनी आणि चारोळी मिसळल्याने त्याचे औषधी गुण वाढतात. हे मसाला दूध केवळ चविष्टच नव्हे, तर आरोग्यासाठीही अत्यंत फायदेशीर ठरते. हे मिश्रण पचन सुधारण्यास मदत करते आणि शरीराला आवश्यक उष्णता व पोषण प्रदान करते.
चंद्रप्रकाशातील दुधाचे प्राचीन रहस्य
कोजागिरी पौर्णिमेच्या रात्री चंद्रप्रकाशामध्ये दूध ठेवण्याची पद्धत खूप जुनी आहे आणि यामागे आयुर्वेदिक कारणे आहेत. पौराणिक मान्यतेनुसार, शरद पौर्णिमेच्या रात्री चंद्र पृथ्वीच्या सर्वात जवळ असतो आणि त्याची शीतल, आरोग्यदायी किरणे पृथ्वीवर पडतात. जेव्हा दूध या चांदण्याखाली ठेवले जाते, तेव्हा ते चंद्राची ही उपचार करणारी ऊर्जा शोषून घेते, असे मानले जाते. या दुधाला नैसर्गिक औषध मानले जाते, जे रोग बरे करते आणि आरोग्य सुधारते.
भक्ती आणि अध्यात्माचा उत्सव
याच रात्री अनेक भाविक सत्यनारायणाचा उपवास ठेवतात आणि भगवान विष्णूची पूजा करतात. ही रात्र हिवाळ्याच्या आगमनाची खूण आहे. वर्षातील बारा पौर्णिमांपैकी शरद पौर्णिमा, कार्तिक पौर्णिमा आणि ज्येष्ठ पौर्णिमा यांना विशेष आध्यात्मिक महत्त्व आहे. या तिन्ही पौर्णिमा अतिशय पुण्यकारक मानल्या जातात.
म्हणूनच कोजागिरी पौर्णिमेला चांदण्यात मसाला दूध पिण्याची ही परंपरा केवळ एक विधी नाही, तर ती श्रद्धा, ऋतूमान अनुकूलन आणि आयुर्वेदिक ज्ञान यांचा सुंदर संगम आहे. हे आरोग्य, दिव्यता आणि वैश्विक सुसंवादाचे एक अद्वितीय प्रतीक, जे पिढ्यानपिढ्या जपले गेले आहे.
