Page 3 of अद्वयबोध

कीर्तनभक्तीसारखे लोकशिक्षणाचे खुले व्यासपीठ गतिमान बनवत नामदेवरायांनी ज्ञानाचा दीप प्रज्ज्वलित केला.

कथारूपी त्रिवेणीसंगमात न्हायले की मग वरकड तीर्थाप्रमाणे संकल्प-प्रायश्चित्तांच्या जाळ्या-जळमटांमध्ये गुरफटण्याचा प्रश्नच उद्भवत नाही.

कीर्तनीं स्वधर्म वाढे। कीर्तनीं जोडे चित्तशुद्धि  हे नाथरायांचे वचन खणखणीत उच्चार करते त्याच बीजसूत्राचे.

त्रिवेणी संगमीं नाना तिर्थे भ्रमी। चित्त नाहीं ‘नामीं’ तरि तें व्यर्थ, हा त्यांचा इशारा गंभीरपणे घ्यायचा तो त्याचसाठी.

आपल्या व्यवहारातील परिचित शब्द वापरायचा तर, ‘अवतार घेणे’ ही परतत्त्वाच्या संदर्भात पदावनतीच गणायला हवी!

कीर्तनपीठाद्वारे हीच विश्लेषणक्षमता लोकव्यवहारात संवर्धित होणे अभिप्रेत आहे नामदेवरायांना.

शैवाद्वयाची जीवनदृष्टी आणि परतत्त्वाच्या सगुण-निर्गुण अभिव्यक्तीचे समरूपत्व पंजाबापर्यंत पोहोचले ते नामदेवरायांच्या माध्यमातूनच.

१०वे- ११वे शतक हा त्यांचा  काळ मानला जात असला तरी त्यांच्या संदर्भातील नि:संदिग्ध तपशीलांचा सर्वत्रच अभाव दिसतो.

अनाहत चक्राच्या ठायी अखंड चालू असणाऱ्या हृदयाचे ठोके कोणत्याही आघाताखेरीज होत असतात. तोच प्रकार अनाहत नादाचा.

तुका म्हणे नाहीं भिन्न अशा शब्दांत तुकोबाराय अधोरेखित करतात त्याच भूमिकेशी असलेले त्यांचे अनुभूतीपूर्ण सुसंवादित्व.

अहिक्य विठ्ठल परम विठ्ठल निरंतर विठ्ठल तारीता  हे त्यांचे अनुभूतीसंपन्न उद्गार द्योतन करतात त्याच वास्तवाचे.

ही बाब चिरंतन स्मरणात ठेवण्यातच नामसाधनेचे गाभासूत्र आहे. आता, उपासना म्हटल्यानंतर काही क्रिया-उपचार स्वाभाविकच ठरतात.