Agro Terrorism : करोनानंतर चीनचा भयंकर कट? बुरशीची तस्करी केल्याप्रकरणी दोघांना अटक; काय आहे प्रकरण?

वॉशिंग्टन पोस्टच्या रिपोर्टनुसार, जिआन युनकिंग (वय ३३) आणि लियू झुनयोंग (वय ३४) अशी अटक करण्यात आलेल्या चिनी व्यक्तींची नावे आहेत. दोन्ही आरोपी ‘फ्युसेरियम ग्रॅमिनेरम’ नावाच्या धोकादायक बुरशीची तस्करी करीत होते. या बुरशीचा वापर कृषी क्षेत्रात दहशतवाद घडवून आणण्यासाठी जैविक शस्त्र म्हणून केला जाऊ शकतो. ही बुरशी गहू, बार्ली (जव), मका आणि भात यांना लागण करणाऱ्या ‘हेड ब्लाइट’ या रोगाला कारणीभूत ठरते. पोलिसांनी दोन्ही आरोपींवर कटकारस्थान रचणे, तस्करी करणे, दिशाभूल करणे आणि बनावट व्हिसाद्वारे देशात प्रवेश करणे यांसारख्या गुन्ह्यांची नोंद केली आहे.

एफबीआयने आरोपींना अटक कशी केली?

अमेरिकेतील वकील जेरोम गॉर्गन जूनियर यांनी सांगितलं की, अटक करण्यात आलेल्या आरोपींमध्ये एकजण चीनच्या कम्युनिस्ट पक्षाचा कट्टर समर्थक आहे. दोन्ही आरोपींचा उद्देश अमेरिकेच्या राष्ट्रीय सुरक्षितेला गंभीर धोका निर्माण करण्याचा होता. एफबीआयने सांगितले की, आरोपी जिआन आणि लियू हे दोघेही चीनमधून अमेरिकेत आले होते. डेट्रॉइट विमानतळावर उतरल्यानंतर अधिकाऱ्यांनी त्यांच्या बॅगेची तपासणी केली. त्यावेळी दोघांच्याही बॅगेत वनस्पतीजन्य संशयित वस्तू आढळून आल्या. यासंदर्भात अधिकाऱ्यांनी विचारणा केली असता आरोपींनी सुरुवातीला उडवाउडवीची उत्तरे दिली. मात्र, नंतर त्यांनी कबूल केले की, या संशयित वस्तू ते मिशिगन विद्यापीठाच्या प्रयोगशाळेतील संशोधनासाठी वापरणार होते. या प्रयोगशाळेत जिआग काम करीत होता.

आणखी वाचा : पाकिस्तानसाठी हेरगिरी केल्याप्रकरणी आणखी एका युट्यूबरला अटक, ज्योती मल्होत्राशीही कनेक्शन; कोण आहे जसबीर सिंग?

तक्रारीत पुढे नमूद करण्यात आले आहे की, दोन्ही आरोपींनी या बुरशीवर चीनमध्येही संशोधन केले होते. दरम्यान, मिशिगन विद्यापीठाने आपल्या निवेदनात म्हटलंय की, “आरोपींनी केलेल्या संशोधनासाठी विद्यापीठाला चीन सरकारकडून कोणतेही आर्थिक अनुदान मिळालेले नाही. आम्ही फेडरल कायद्यांची अंमलबजावणी करणाऱ्या यंत्रणांशी पूर्ण सहकार्य करत आहोत आणि पुढेही करत राहू. देशातील नागरिकांना व राष्ट्रीय सुरक्षेला धोका निर्माण करण्याच्या कोणत्याही कृतीचा आम्ही तीव्र निषेध करतो आणि पुढेही करत राहू, असंही विद्यापीठाने स्पष्ट केलं आहे.

कृषी दहशतवाद म्हणजे नेमकं काय?

• सोप्या भाषेत सांगायचं झालं, तर कृषी-दहशतवाद म्हणजे शेती क्षेत्रात जाणूनबुजून रोग, कीटक किंवा इतर हानिकारक जैविक घटक सोडणे.

• पिकांचे मोठ्या प्रमाणावर नुकसान करून अन्नधान्यांची टंचाई निर्माण करणे हा यामागचा मुख्य हेतू असतो.

• कृषीवर आधारित असलेल्या देशाच्या अर्थव्यवस्थेला आणि सत्तेतील सरकारला अस्थिर करण्याचा प्रयत्न याद्वारे केला जातो.

• हा प्रकार सहज ओळखता न येणारा असल्यामुळे तो अत्यंत प्रभावी मानला जातो. विषारी अन्नधान्य खाल्ल्यामुळे नागरिकांच्या जीवालाही मोठा धोका निर्माण होऊ शकतो.

• विशेष म्हणजे, कृषी-दहशतवाद ही संकल्पना काही नवीन नाही. याआधीही काही देशांत त्याचा वापर झाल्याचे इतिहासात अनेक दाखले आहेत.

• जर अधिकाऱ्यांनी ‘फ्युसेरियम ग्रॅमिनेरम’नावाच्या बुरशीसह आरोपींना अटक केली नसती, तर अमेरिकेतील पिकांवर रोगाची लाट आली असती, अशी भीती काही तज्ज्ञांनी व्यक्त केली आहे.

फ्युसेरियम ग्रॅमिनेरम बुरशी किती धोकादायक?

अमेरिकन अधिकाऱ्यांनी दिलेल्या माहितीनुसार, फ्युसेरियम ग्रॅमिनेरम नावाच्या बुरशीचा वापर संभाव्य कृषी-दहशतवादासाठी केला जाऊ शकतो. ज्यामुळे कृषी क्षेत्रात अब्जावधी डॉलरचे नुकसान होऊ शकते. वापरली जाऊ शकणारे जैविक शस्त्र” आहे आणि वैज्ञानिक अभ्यासानुसार ती अब्जावधी डॉलर्सचं नुकसान करू शकते. वैज्ञानिकांना संशोधनात असं आढळून आलंय की, या बुरशीमुळे गहू, बार्ली (जव), ओट्स आणि मक्यासारख्या धान्यावर रोगाचे संकट येऊ शकते. कृषी परिसंस्थेला बाधा पोहोचवणारी ही बुरशी पाच सर्वाधिक विध्वंसक रोगकारकांपैकी एक मानली जाते.

हेही वाचा : चीन ब्रम्हपुत्रेचा प्रवाह खरोखर थांबवू शकतो का? पाकिस्तानची धमकी खरी ठरल्यास काय होईल?

तज्ज्ञांच्या माहितीनुसार, फ्युसेरियम ग्रॅमिनेरम नावाची ही बुरशी ‘Fusarium Head Blight’ (FHB) किंवा स्कॅब नावाचा रोग निर्माण करू शकते, जो धान्यांच्या गुणवत्तेचे नुकसान करून पीकांचे उत्पादन घटवतो. संशोधनानुसार, ही बुरशी गव्हातील अमिनो आम्लांचे संतुलन बदलते, ज्यामुळे धान्य सुकून जाते आणि उरलेला भाग प्रदूषित होतो. या बुरशीमुळे गव्हाच्या पिकावर तपकिरी ते काळपट जांभळ्या रंगाचे ठिपके दिसून येतात. या बुरशीची लागण झालेल्या तांदूळाचे दाणे तपकिरी किंवा लालसर होतात. फ्युसेरियम ग्रॅमिनेरम बुरशीमुळे धान्याच्या कवचावर आधी पांढऱ्या खुणा तयार होतात, ज्या नंतर पिवळसर रंगात बदलतात. या बुरशीचा प्रसार मोठ्या प्रमाणावर झाला, तर तो संपूर्ण अन्नसाखळी आणि कृषी अर्थव्यवस्थेला गंभीर धोका निर्माण करू शकतो.

कृषी-दहशतवादाचे इतिहासातील उदाहरणे

कृषी-दहशतवादासारखे हल्ले दुर्मिळ असले तरी, त्याचे विनाशकारी परिणाम लक्षात घेता गेल्या अनेक दशकांपासून गुप्तचर संस्था आणि जैवसुरक्षा यंत्रणा त्याबाबत सतर्कता बाळगून आहे. कृषी क्षेत्र अजूनही अत्यंत असुरक्षित मानले जाते. कारण ते कोणत्याही विषारी रोगामुळे सहज विस्कळीत होऊ शकते. एकदा का कोणत्याही पिकावर रोग आल्यास त्यातून शेतकऱ्यांना सावरण्यासाठी बराच वेळ लागतो. कृषी-दहशतवादाचे उदाहरण द्यायचे झाल्यास १९८४ साली अमेरिकेच्या ओरेगॉन राज्यात एका धार्मिक पंथाने स्थानिक निवडणुकांवर परिणाम करण्याच्या उद्देशाने पिकांवर जीवघेणा विषाणू सोडला होता, ज्यामुळे ७५० हून अधिक लोक आजारी पडले होते. दुसऱ्या महायुद्धादरम्यान, जर्मनीने ब्रिटनमधील बटाट्याच्या पिकांवर हल्ला करण्यासाठी ‘कोलोरॅडो पोटॅटो बीटल्स’ या विषाणूचा वापर केला होता. ज्यामुळे पिकांचे मोठ्या प्रमाणात नुकसान झाले होते. युनिव्हर्सिटी ऑफ मोस्टागानेमच्या एका संशोधन पत्रात असं नमूद करण्यात आलंय की, जर दुसरे महायुद्ध पुढे सुरू राहिले असते, तर जपानने धान्यांवर ‘ग्रेन रस्ट’ हा धोकादायक विषाणू पसवून कृषी-दहशतवाद करण्याचा विचार केला होता.