पावसाळ्यात धबधब्या सारख्या ठिकाणी पर्यटक मोठ्या संख्येने भेट देतात पण योग्य सावधगिरी न बाळगल्याने अनेकदा लोक स्वत:चा जीव धोक्यात घालतात. अनेकदा लोक धबधब्यासारख्या ठिकाणी जाऊन नको ती स्टंटबाजी करतात अन् जीव गमवतात. अशा कित्येक घटनांचे व्हिडिओ सतत सोशल मीडियावर व्हायरल होत असतात तरी लोक सुधारत नाही. पावसाळ्यात घाटमाथ्यावर जोरदार पाऊस होतो ज्यामुळे अचानक धबधब्याचे पाण्याची पातळी वाढू शकते ज्यामुळे लोकांचा जीव धोक्यात येऊ शकतो. असाच काहीसा प्रकार नुकताच समोर आला आहे.
मुरबाड तालुक्यातील माळशेज घाटाखाली असलेल्या काळू धबधब्याखाली अडकलेल्या २५० ते ३०० पर्यटक अडकलेल्या पर्यटकांची सुखरूप सुटका केली आहे. या घटनेचा व्हिडिओ सध्या सोशल मीडियावर तुफान व्हायरल होत आहे.
काळू धबधब्यावर अडकले ३०० पर्यटक
शनिवारी या काळू धबधब्याचा आनंद लुटण्यासाठी मोठ्या प्रमाणात पर्यटक माळशेज घाटात आले होते. मात्र, अचानक ओढ्याच्या पाण्याचा प्रवाह वाढल्याने हे सर्व पर्यटक अडकून पडले होते. या वेळी मुरबाड तालुक्यातील टोकावडे पोलीस स्टेशनचे पोलीस कर्मचारी तसेच वाल्हीवरे गावचे बचाव कार्य टीम यांच्या मदतीने या सर्व पर्यटकांना सुखरुप बाहेर काढण्यात आले, सुमारेतीन ते चार तास ही रेस्क्यू ऑपरेशन सुरू होतं. वाघाचीवाडी गावात सात तास सुरु असलेल्या या मोहिमेत ठाणे आणि जुन्नर वन विभागाने स्थानिक ग्रामस्थांच्या मदतीने १०० महिलांसह ३०० हून अधिक ट्रेकर्सना वाचवण्यात यश आले.
नक्की काय घडलं?
हे क्षेत्र पुणे आणि ठाणे जिल्ह्यांच्या सीमेवर, पुण्यापासून सुमारे १५० किमी अंतरावर, कल्याण-अहमदनगर महामार्गाजवळ आहे. हे ट्रेकर्स हैदराबाद, पुणे आणि मुंबईहून आले होते परंतु दुपारी मुसळधार पावसामुळे काळू नदीची पाण्याची पातळी वाढल्याने ते जंगलात अडकले होते, असे वन अधिकारी आणि स्थानिकांनी सांगितले. राज्य आपत्ती व्यवस्थापन कक्ष आणि जिल्हा प्रशासनाकडून फोन आल्यानंतर वन अधिकाऱ्यांना त्यांच्या अडकल्याची सूचना देण्यात आली. बचाव कार्य विशेषतः धोकादायक होते, कारण स्थानिकांना नदी ओलांडण्यासाठी झिपलाइनचा वापर करून झाडांना दोरी आणि हार्नेस बांधण्यासाठी वाहत्या पाण्यातून पोहावे लागत होते.
कशी झाली सुटका?
बचावकार्यात महत्त्वाची भूमिका बजावणारे मोरुशी गावातील ग्रामस्थ भास्कर मेंगल (२४) यांनी टाइम्स ऑफ इंडियाला सांगितले की, “नदीचे पाणी वाहत होते आणि पलीकडे जाण्यासाठी दुसरा कोणताही मार्ग नव्हता. स्थानिक परिस्थिती मला माहिती असल्याने, मी झाडांना दोरी बांधण्यासाठी नदी ओलांडली. पर्यटक घाबरले होते आणि तणाव खूप होता. मला त्यांना शांत करावे लागले.”
“मी महिलांना वाचवण्याला प्राधान्य दिले. आम्ही नदी ओलांडण्यासाठी झिपलाइन वापरत असल्याने, मला त्यांना तंत्र समजावून सांगावे लागले आणि त्यांना खात्री द्यावी लागली की, ते पडणार नाहीत. आम्ही त्यांना एकामागून एक यशस्वीरित्या ओलांडण्यास मदत केली. अखेर, दुसरा गावकरी, कमलू पोकला आणि वनरक्षक माझ्याबरोबर आले.”
पोकला, ज्यांनी यापूर्वी अनेक अडकलेल्या पर्यटकांना यशस्वीरित्या वाचवले आहे, त्यांनी सांगितले की “रात्रीच्या वेळी, पर्यटक घाबरू लागले आणि आमच्या सूचनांचे पालन करण्यास कचरत होते कारण प्रत्येकजण पलीकडे जाऊ इच्छित होता.
वनधिकारी काय म्हणाले?
” वन अधिकाऱ्यांनी सांगितले की, पर्यटकांनी शनिवारी सकाळी स्थानिकांशी सल्लामसलत न करता प्रतिबंधित घनदाट जंगलात प्रवेश केला. “त्यांना स्थानिक परिस्थितीची माहिती नव्हती, ज्यामुळे काही तासांत नदीच्या पाण्याची पातळी अचानक वाढल्याने ते अडकले. “हे क्षेत्र पर्यटकांसाठी अत्यंत धोकादायक आहे,” असे ठाणे जिल्ह्यातील टोकावडे वनपरिक्षेत्राचे रेंज फॉरेस्ट ऑफिसर राजवर्धन भोसले यांनी TOI ला सांगितले.
“बचाव कार्य दुपारी ३ वाजता सुरू झाले आणि रात्री १० वाजता संपले, ज्यामुळे सर्वांना सुरक्षित ठिकाणी पोहोचवण्यात यश आले. बहुतेक पर्यटक मुरबाड तहसीलच्या बाजूने काळू नदीच्या धबधब्याकडे जाणे पसंत करतात कारण धबधब्याकडे जाणारा ट्रेक तीव्र आहे पण हा विशिष्ट झोन राखीव वनक्षेत्रात स्थित आहे, जिथे बिबट्या आणि विषारी सापांसह मोठ्या प्रमाणात वन्यजीव राहतात, “असे वन अधिकाऱ्यांनी सांगितले.
जुन्नर वन विभागाच्या सहाय्यक वन अधिकारी स्मिता राजहंस यांनी TOI ला सांगितले की, “जसे अनेक पर्यटक सोशल मीडियावर व्हिडिओ शेअर करतात, तसतसे इतर राज्यांमधून येणाऱ्या पर्यटकांची संख्या वाढत आहे आणि पावसाचा आनंद घेण्यासाठी जुन्नर आणि आसपासच्या भागात ट्रेकिंगसाठी येत आहेत. ते अनेकदा त्यांच्या सुरक्षेकडे दुर्लक्ष करतात, स्थानिकांना मार्गदर्शनासाठी कामावर ठेवण्याकडे दुर्लक्ष करतात आणि या घनदाट जंगली भागात साहसी उपक्रमांचा प्रयत्न करतात, ज्यामुळे ते पायवाटा चुकवतात आणि त्यांना अडकवतात.
“ठाणे जिल्ह्यातील मुरबाड तालुक्यातील माळशेज घाट, नाणेघाट आणि अनेक गावे त्यांच्या आकर्षक जंगल ट्रेक आणि पायवाटांसाठी ओळखली जातात. या भागात २४ तासांत २०० मिमी पेक्षा जास्त पाऊस पडतो, ज्यामुळे स्थानिक नाले, धबधबे आणि नाले क्षमतेनुसार वाहतात. परिणामी, या परिसरात असंख्य लहान आणि मध्यम आकाराचे धबधबे आहेत. “या पाणवठ्यांचे नैसर्गिक सौंदर्य देशाच्या विविध भागातील पर्यटकांना आकर्षित करते आणि आंतरराष्ट्रीय पर्यटक देखील या ठिकाणी येऊ लागले आहेत. म्हणूनच, या ठिकाणी मूलभूत सुरक्षा पायाभूत सुविधा वाढवणे आपल्यासाठी अत्यावश्यक झाले आहे,” असे एका वरिष्ठ वन अधिकाऱ्याने सांगितले.
काळू धबधबा
माळशेज घाट प्रदेशात असलेला काळू धबधबा त्याच्या अद्भुत नैसर्गिक सौंदर्यासाठी प्रसिद्ध आहे आणि हजारो पर्यटकांना, विशेषतः मुंबई आणि पुण्यातून, विशेषतः पावसाळ्यात आकर्षित करतो. काळू धबधबा: प्रसिद्ध काळू धबधबा पुण्यापासून सुमारे १५० किमी अंतरावर जुन्नर तहसीलमधील खिरेश्वर गावात आहे.
१,२०० फूट उंचीचा काळू नदी धबधब्यातून खाली कोसळतो, ज्यामुळे तो प्रदेश आणि जिल्ह्यातील सर्वात मोठ्या धबधब्यांपैकी एक बनतो. पण, स्थानिकांनी या ठिकाणी सुरक्षिततेबद्दल चिंता व्यक्त केली आहे, अपुर्‍या सुरक्षा उपायांमुळे असंख्य मृत्यू झाले आहेत असे नमूद केले आहे. हा परिसर निसरडा भाग आणि अस्थिर खडकांनी व्यापलेला आहे, ज्यामुळे अपघातांचा धोका वाढतो. सोशल मीडियावर शेअर केलेल्या व्हिडिओंमुळे पर्यटक अनेकदा या ठिकाणी आकर्षित होतात.
