घर घेताना पूर्वी ग्राहक त्या घराचे क्षेत्रफळ किती, याला सर्वांत जास्त महत्त्व देत असत. करोना संकटानंतर यात बदल सुरू झाला. घर तर प्रशस्त असावेच, त्याचबरोबर आजूबाजूलाही प्रशस्त जागा असावी, अशी ग्राहकांची अपेक्षा आता असते. यामुळे पुण्यात गृहप्रकल्पांच्या एकूण ‘लोडिंग’चे प्रमाण ४० टक्क्यांवर पोहोचले आहे. हे प्रमाण सहा वर्षांपूर्वी ३२ टक्के होते. सदनिकेचा आकार कमी असेल तरी चालेल. मात्र, सुविधा जास्त असाव्यात, याकडे पुणेकरांचा कल वाढत आहे.
घर खरेदी करताना कार्पेट एरिया, बिल्ट-अप एरिया आणि सुपर बिल्ट-अप एरिया अशा गोष्टी कानावर पडतात. कार्पेट एरिया हा तुमच्या घरातील तुम्ही प्रत्यक्षात वापरता ती जागा असते. त्यात घरातील खोल्यांचे आकारमान, स्वच्छतागृहे यांसह घरातील अंतर्गत भिंतींचा समावेश असतो. मात्र, बाह्य भिंतीचा समावेश नसतो. त्यामुळे ग्राहकाला घर खरेदी करताना हा घटक सर्वांत महत्त्वाचा ठरतो. बिल्ट-अप एरियामध्ये कार्पेट एरियासोबत घराच्या बाह्य भिंती, बाल्कनी यांचा समावेश होतो. यामुळे बिल्ट-अप एरिया १ हजार चौरस फूट असलेल्या सदनिकेचा कार्पेट एरिया ७०० चौरस फूट भरतो. सुपर बिल्ट-अप एरियामध्ये गृहप्रकल्पातील सज्जा, लिफ्ट परिसर यासह इतर सामाईक सुविधांचा समावेश असतो. यात जलतरण तलाव, बाग आणि क्लब हाउसचाही समावेश केला जातो.
गृहप्रकल्पाचे लोंडिंग हा घटकही महत्त्वाचा ग्राहकासाठी असतो. सुपर बिल्ट-अप एरिया आणि कार्पेट एरियातील फरक हा ‘लोडिंग फॅक्टर’ असतो. करोना संकटानंतर हा लोडिंग फॅक्टर वाढत आहे. याला कारण ग्राहकांची घराच्या जोडीने असलेल्या सुविधांना वाढलेली मागणी हे आहे. महाराष्ट्र स्थावर संपदा नियामक प्राधिकरणाच्या (महारेरा) नियमावलीनुसार ग्राहकांना किती कार्पेट एरिया देणार हे सांगणे बंधनकारक आहे. मात्र, लोडिंग फॅक्टर किती असावे, याचा अद्याप कोणताही नियम नाही.
देशभराचा विचार करता यंदा पहिल्या तिमाहीत लोडिंग फॅक्टर ४० टक्क्यांवर पोहोचल्याचे अनारॉक ग्रुपच्या ताज्या अहवालातून समोर आले आहे. म्हणजेच गृहप्रकल्पातील ६० टक्के जागा राहण्यासाठी आणि इतर लिफ्ट, लॉबी, जिने, क्लबहाउस, टेरेस आणि इतर सुविधा यासाठी ४० टक्के जागा वापरली जाते. करोना संकटानंतर पुण्यात माहिती तंत्रज्ञान क्षेत्रातील कर्मचाऱ्यांकडून घरांना मागणी वाढली. त्यांचे प्राधान्य घरांबरोबरच सुविधांना असल्यामुळे लोडिंगचे प्रमाण आता ४० टक्क्यांवर पोहोचले आहे. ग्राहक त्याला वापरण्याच्या जागेएवढे पैसे देत असला, तरी घराची किंमत ही इतर सुविधांवर अवलंबून असते. जेवढ्या सुविधा अधिक, तेवढा विकासक किंमत जास्त आकारतो. त्यामुळे सदनिकांचा आकार कमी आणि सुविधांची संख्या जास्त असे चित्र दिसत आहे.
नेमकी कारणे कोणती?
पुण्यात करोना संकटानंतर मध्यम व मोठ्या आकाराच्या घरांना मागणी वाढली. याच वेळी ग्राहकांना हव्या असणाऱ्या सुविधांमध्येही वाढ झाली. आपल्या अत्याधुनिक जीवनशैलीला साजेशा आणि आवश्यक असलेल्या सुविधा असाव्यात, अशी मागणी होऊ लागली. त्यातून गृहप्रकल्पांमध्ये फिटनेस सेंटर, क्लबहाउस, उद्याने आणि मोठ्या लॉबी यांचे प्रमाण वाढले. आपले राहणीमान अधिकाधिक आरामदायी व्हावे, याकडे ग्राहकांचा कल होता. त्यानुसार विकासकांनीही यावर भर देऊन सुविधांचे प्रमाण वाढविण्यावर भर दिला.
sanjay.jadhav@expressindia.com
