All party delegations: पहलगाम दहशतवादी हल्ला, ऑपरेशन सिंदूर आणि ३० हून अधिक देशांमधील सर्वपक्षीय शिष्टमंडळाचे दौरे, यामुळे विरोधी पक्षांमध्ये एकजूट झाल्याचे दिसून आले. एआयएमआयएमचे प्रमुख असदुद्दीन ओवेसी यांनी त्यांच्या ठपका ठेवण्यात आलेल्या रूढीवादी प्रतिमेला खोडून काढले, काँग्रेस नेते शशी थरूर यांनी त्यांच्या पक्षाला मागे टाकले आहे. पाकिस्तानविरुद्धच्या लष्करी कारवाईच्या त्यांच्या अधिकृत स्पष्टीकरणाबद्दल त्यांना सर्व स्तरातून कौतुकाची थाप मिळाली आहे. तृणमूल काँग्रेसच्या नेत्यांनी राष्ट्रवादी आणि भाजपाला विरोध यात योग्य निवड करत सर्वपक्षीय टीमचा भाग म्हणून पाकिस्तानचा जोरदार निषेध केल्याबद्दल त्यांची दखल घेतली आहे. याबाबत वक्तव्य करणाऱ्या काही पक्षांमध्ये काँग्रेसने सर्वोच्च स्थान पटकावले. काँग्रेसच्या भूमिकांमध्ये प्रचंड संभ्रम दिसून आला.
पहलगाम दहशतवादी हल्ल्यानंतर सरकारसोबत पूर्ण एकता दर्शवत आणि पक्षाच्या हालचालींवर लगाम लावल्यानंतर काँग्रेसने सर्व रोष बाहेर काढला आहे. परदेशात पाकिस्तानविरुद्ध भारताची बाजू मांडण्यासाठी सरकारने निवडलेल्या सर्वपक्षीय शिष्टमंडळांना पक्षाने दिलेला प्रतिसाद हे त्याचे सर्वात ज्वलंत उदाहरण आहे. बंगालमधील निवडणूक युद्ध काही महिन्यांनी तोंडावर असल्याने भाजपाविरुद्ध काँग्रेसइतक्याच कडव्या अस्तित्वाच्या लढाईत असलेल्या तृणमूलने त्याच चुकीच्या कामगिरीची पूर्तता करून स्वतःला टिकवून ठेवले आहे.
सर्वपक्षीय शिष्टमंडळांमध्ये तृणमूल काँग्रेसच्या नेत्यांना सहभागी करून घेण्याच्या सरकारने केलेल्या निवडीवरही ममता यांनी आपले मत मांडले. मात्र, जेव्हा त्यांनी युसूफ पठाण यातून बाहेर असतील असे सांगितले तेव्हा पठाण यांनीही ते स्वीकारले. त्यानंतर तृणमूल काँग्रेसचे सरचिटणीस अभिषेक बॅनर्जी यांना संधी मिळाल्याने तरुण खासदारांनाही त्यांना हवे असलेले राष्ट्रीय व्यासपीठ मिळाले.
सरकारने शिष्टमंडळात निवड केल्यानंतर काँग्रेस पुन्हा त्या नेत्यावर विश्वास ठेवू शकत नाही. तर सरकारनेही अशी नावं निवडली जी केवळ काँग्रेसमधलीच प्रतिष्ठीत प्रतिमा नव्हते तर इतर नेत्यांपेक्षा वेगळे असणाऱ्या नेत्यांपैकी होते. ही वस्तुस्थिती पाहता काँग्रेसने हे प्रकरण पूर्णपणे सार्वजनिक न करता पक्षांतर्गतच हाताळले असते तर कदाचित योग्यच झालं असतं. त्यानंतरही काँग्रेसने हा विषय काही सोडला नाही. त्यांचे नेते शिष्टमंडळासोबत जातील आणि त्यांचे योगदान देतील असे सांगितले. मात्र, दुसरीकडे पंतप्रधान नरेंद्र मोदींना काही कठीण प्रश्नांची उत्तरे देण्यास सांगितले आणि त्यावरून लक्ष विचलित करण्याचा प्रयत्न या परदेशी सर्वपक्षीय शिष्टमंडळाच्या बाबत होत असल्याचा आरोप काँग्रेसने केला. इथे सर्वात महत्त्वाचं दृश्य पाहायला मिळालं ते म्हणजे काँग्रेसच्या नेत्यांमधील आणि शशी थरूर यांच्यातील चुरशीची लढाई. सोशल मीडियावर हे वाद ठळकपणे दिसून आले. शिवाय पक्षाच्या संपर्क विभागाकडूनही ते अधिक व्यापक केले जात आहेत.
पक्षाच्या बचावात काँग्रेस नेत्यांचा असा युक्तिवाद आहे की, इतर सर्व पक्ष एकाच नेत्याचे असल्याने इतरांशी तुलना करणे चुकीचे आहे. “शरद पवार कधीही तक्रार करणार नाहीत की त्यांच्या मुलीला त्यांच्याशी सल्लामसलत न करता एका शिष्टमंडळाचे नेतृत्व करण्यास सांगितले गेले. द्रमुकच्या बाबतीतही असेच आहे. एम के स्टॅलिन यांना कनिमोई यांनी शिष्टमंडळाचे नेतृत्व करण्यास अडचण आली नसती. ओवेसींना कोणालाही विचारण्याची गरज नाही. अगदी ममता बॅनर्जींच्या बाबतीतही जर सरकारने अभिषेक यांना प्रथम स्थानावर नामांकित केले असते तर त्यांनीही वाद घातला नसता”, असे एका काँग्रेस नेत्याने सांगितले.
दरम्यान, इथे काँग्रेसची स्थिती बिकट आहे. कारण इतर बहुतेक पक्षांनी सरकारने निवडलेल्या नावांचा मुद्दा न बनवण्याचा निर्णय घेतला. यामध्ये आम आदमी पार्टी, राजद, समाजवादी पार्टी आणि सीपीआय(एम) यांचा समावेश आहे. पुन्हा एकदा काँग्रेस व्यतिरिक्त इतर विरोधी पक्षांनीही संसदेचे विशेष अधिवेशन बोलावण्याची मागणी केली होती. मात्र, बहुतेकांनी ऑपरेशन सिंदूरवरील प्रश्नांवर जास्त आग्रही राहण्यापासून दूर राहणे हे राजकीयदृष्ट्या शहाणपणाचे मानले आहे. मोदी आणि भाजपा ऑपरेशन सिंदूरचा राजकीय वापर करत आहेत असे अनेकांचे मत असले तरी त्यांनी सध्या हा मुद्दा बाजूला ठेवला आहे.
तृणमूल काँग्रेससाठी निवडणुका तोंडावर असल्याने आणि मुस्लीम हा त्यांचा मोठा आधार असल्याने संतुलन साधणे सर्वात कठीण झाले आहे, म्हणून ममतांनी मुस्लीम समुदायाला हे स्पष्ट केले आहे की वक्फ (दुरुस्ती) कायदा बंगालमध्ये लागू केला जाणार नाही. दरम्यान, सर्वपक्षीय शिष्टमंडळांमध्ये भारत सरकारचे प्रतिनिधित्व करताना अभिषेक हे अधोरेखित करत आहेत की, तृणमूल काँग्रेस भाजपाइतकीच राष्ट्रवादावर आक्रमक असू शकते. “जर दहशतवाद हा एक वेडा कुत्रा असेल, तर पाकिस्तान हा त्याचा नीच व्यवस्थापक आहे. या जंगली व्यवस्थापकाचा सामना करण्यासाठी आपण प्रथम जगाला एकत्र केले पाहिजे, नाहीतर ते आणखी वेड्या कुत्र्यांची पैदास करत राहतील”, असे टोकियोमध्ये अभिषेक यांनी वक्तव्य केले होते.
टोकियोमध्ये अभिषेक यांनी रासबिहारी बोस यांच्या स्मारकाला भेट दिली आणि त्याच्या दुर्लक्षित आणि जीर्ण स्थितीबद्दल सांगितले. “मी आमच्या राजदूतांना आणि टोकियोमधील भारतीय दूतावासाला विनंती केली आहे की, त्यांनी हा विषय संबंधित अधिकाऱ्यांकडे मांडावा आणि या उल्लेखनीय नायकाला तो खरोखरच पात्र असलेला सन्मान मिळावा याची खात्री करावी”, असे अभिषेक यांनी त्यांच्या सोशल मीडिया पोस्टमध्ये म्हटले आहे.
दरम्यान, काँग्रेसचे काही सहानुभूतीशील लोक पुन्हा एकदा पक्षाची दयनीय अवस्था उघडकीस आल्याची खंत व्यक्त करत आहेत. कारण ते पक्ष चालवण्याच्या पद्धती, घेतलेले निर्णय आणि भूमिका किंवा धोरणे यांच्याशी सहमत नसलेल्या थरूर यांच्यासारख्या नेत्यांना स्वीकारण्यास किंवा त्यांना सामावून घेण्यास तयार नाहीत.
